23 augustus 2022 - Wie zou juridisch het hardst aangepakt worden binnen onze westerse democratieën met hun hooggestemd discours over vrijheid en mensenrechten: een bloedige dictator die duizenden mensen liet ombrengen, folteren of gewoon ‘verdwijnen’, dan wel een moedig individu dat zware misdaden tegen de mensenrechten aanklaagt en onder de publieke aandacht brengt? De vergelijking tussen de aanpak door het Britse gerecht van Julian Assange enerzijds en de Chileense putschist-president Pinochet anderzijds is veelzeggend, zoals Nils Melzer in Le Monde Diplomatique illustreert. [1] .Melzer is niet de eerste de beste: als  speciale rapporteur over foltering bij de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties volgt hij sinds jaren de zaak Assange, en spreekt van de psychologische foltering van een man wiens ‘misdaad‘ het is geheime documenten over de Amerikaanse wreedheden, onder andere in Irak en Afghanistan, op WikiLeaks te hebben naar buiten gebracht. De ondertussen fel verzwakte en zieke Assange zit sinds 2019 in de ultrabewaakte Belmarsh gevangenis in Londen, na zeven jaar asiel te hebben gekregen in de Ecuadoriaanse ambassade. De Verenigde Staten willen zijn uitlevering, en na een uitspraak van het Brits gerecht op 11 augustus zal die nu hoogst waarschijnlijk een dezer weken ook effectief doorgaan. Ook de Chileense dictator Pinochet werd door de Britse overheid een tijdlang (oktober 1998  - maart 2000) onder huisarrest geplaatst toen hij voor een medische ingreep in Londen was. Spanje (en naderhand ook België, Frankrijk, Zwitserland) wilde zijn uitlevering wegens foltering en misdaden tegen de mensheid onder de junta. Maar hoe verschillend het lot van de generaal die opdracht gaf tot schendingen van de mensenrechten, en dat van een journalist die schendingen aan het licht bracht! Pinochet’s hechtenis was in een luxe villa waar hij kon ontvangen wie hij wou, en zich zelfs op het bezoek van premier Thatcher kon verheugen. Assange daarentegen zit opgesloten in volledig isolement. Ook gezondheidsoverwegingen voor de twee gedetineerden kregen en heel verschillend beloop. Labour minister Jack Straw himself liet een medisch onderzoek uitvoeren dat erop uitdraaide dat Pinochet niet in staat was om een rechtszaak te doorstaan, en op vrije voeten moest komen. Over Assange’s gezondheidstoestand daarentegen wijst VN- rapporteur Melzer erop dat tal van alarmerende onafhankelijke medische rapporten, en zijn eigen vaststellingen, geen gehoor kregen, en dat de rechtszaken gewoon doorgingen, niettegenstaande de erbarmelijke toestand van Assange. Milzer laat ook de rol van de media niet onbelicht, en wijst daarbij op een niet zo bekende mediacampagne in …  Rusland. In 2019 werd daar de onderzoeksjournalist Ivan Golunov gearresteerd op verdenking van drugssmokkel. Grote Russische media die het activisme van Golunov kenden op het gebied van overheidscorruptie stelden de arrestatie aan de kaak als een al te doorzichtig manoeuvre. De Russische overheid moest gas terugnemen en enkele dagen later beval Poetin de invrijheidstelling van Golunov. “Geen enkele twijfel dat een vergelijkbare solidariteitscampagne van The Guardian, de BBC, de New York Times en de Washington Post onmiddellijk een einde zou stellen aan de vervolging van Assange, want als er iets is waarvoor regeringen bevreesd zijn in het de mediatieke belangstelling en een kritisch onderzoek in de pers”, aldus Melzer. Maar pas nu als het eigenlijk al te laat is beginnen enkele van die kranten een al te schuchtere afwijzing van Assange’s uitlevering. Het schaapachtig gedrag van journalisten bleek ook uit het antwoord dat Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) en van de Algemene Vereniging van Beroepsjournalisten in België (AVBB) me stuurde(4 juli 2022)  op mijn vraag welke initiatieven de VVJ onder zijn leden genomen heeft ter verdediging van Julian Assange, zoals gevraagd door de Internationale Federatie van Journalisten. “Als VVJ zijn we inderdaad tot nu niet voluit gegaan met ondersteuning van Assange. We beseffen dat deze zaak bijzonder relevant is voor journalisten en de omgang met hun vertrouwelijke bronnen. Tegelijk staat het vast dat Assange niet helemaal beantwoordt aan het profiel van de professionele en deontologische verantwoordelijke journalist, zoals wij dat erkennen. Ook omdat de problemen zich op het internationale niveau situeren, laten wij het aan de Internationale Federatie van Journalisten over om gepaste actie te ondernemen. Als VVJ/AVBB zien we momenteel niet meteen de toegevoegde waarde van eigen actie in.” Het profiel van de “professionele en deontologische verantwoordelijke journalist” is er blijkbaar een dat de andere kant opkijkt zodra journalistiek belangrijk wordt en de “vijfde macht” haar rol zou kunnen spelen. ‘Persvrijheid’ lijkt dan meer een westerse propagandistische slogan dan een democratisch instrument. (hm)   [1] Nils Melzer, Cajoler Pinochet, briser Assange, Le Monde Diplomatique augustus 2022; hier vrij beschikbaar.    

19 augustus 2022 - De Duitse ‘Ampel’-regering (sociaaldemocraten, groenen en liberalen) is volop bezig de private energieconcerns te redden op kosten van de burger. Ze heft vanaf 1 oktober een bijzondere belasting (Gasumlage) op het gasverbruik; het tarief zal initieel 2,419 eurocent/kWh bedragen, tot 1 april 2024 lopen  en om de drie maanden herzien worden, afhankelijk van de omstandigheden. Verbruikersorganisaties vrezen voor de gezinnen een meerkost van honderden euro’s tot meer dan 1000 €, bovenop de reeds twee- tot driemaal hogere gasfactuur. Of de Europese Commissie toestaat dat op de bijzondere gasbelasting geen btw hoeft betaald te worden is verre van zeker. Naast de extra-heffing op het verbruik komt in de herfst nog een nieuwe (‘kleine’) heffing ten voordele van de uitbater van de gasinfrastructuur (Trading Hub Europe) , wegens de hogere kosten voor opslag van gas; de overheid besliste dat de reservereservoirs tegen 1 november voor 95% moeten gevuld zijn.   [caption id="attachment_21922" align="aligncenter" width="750"] Bron: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/40/Natural_gas_prices_Europe_and_US.webp[/caption]   Deze belastingsmaatregelen komen er dus op neer dat de gevolgen van de sancties van de Duitse regering tegen Rusland door de burger betaald worden; er moet gelachen worden in het Kremlin!. Het gasbedrijf Uniper bijvoorbeeld, de grootste Duitse gasimporteur, moet wegens de mindere leveringen uit Rusland veel duurder gas aankopen op de van speculatie druipende ‘TTF spot markt’ (zie grafiek) om zijn leveringscontracten te kunnen naleven. Het opgelopen verlies bedraagt ondertussen meer dan 12 miljard €, waardoor het bedrijf dreigde failliet te gaan. Zoals het dan gaat in onze ‘gereguleerde markteconomieën’ wanneer de private winst van een ‘systemisch’ bedrijf kapseist, komt de staat - lees: de belastingbetaler - ter hulp. In juli kreeg het bedrijf al een hulppakket van 7,7 miljard €, en de staat zou voor 30% in het kapitaal van de onderneming instappen. En van de opbrengst van de extra-belasting verwacht Uniper de helft van de verwachte 34 miljard.  De groene minister voor economie, Habeck, verdedigt de maatregel als noodzakelijk om de energiebevoorrading ‘van Duitsland en de EU’ veilig te stellen. Zijn er dan geen andere mogelijkheden dan de gezinnen te laten opdraaien? Ongetwijfeld, en die liggen eigenlijk voor de hand. Een recente studie van het Netwerk voor belastingsgerechtigheid in opdracht van de Rosa Luxemburg Stichting becijfert dat bedrijven in de Duitse energiebranche dit jaar een meerwinst van 113 miljard euro  (bijna een kwart van de Duitse staatsbegroting) zullen binnengehaald hebben (38 miljard voor olieproducten, 25 miljard voor gas en 50 miljard voor de elektriciteitssector). Een belasting van 50% op de overwinst zou dus al meer dan 50 miljard  € opbrengen… Christian Lindner, de liberale FDP-minister van financiën onder kanselier Scholz, betwijfelde eerst zulke cijfers, maar heeft het nu over het ontwrichtend effect dat een dergelijke heffing op het vertrouwen in het Duits belastingsysteem zou hebben. Sociaaldemocraten en Groenen zouden evenwel bereid zijn een vorm van overwinstbelasting in overweging te nemen. Dat die geen onoverkomelijke problemen stelt wordt elders in Europa geïllustreerd. In Griekenland en Spanje geldt een tarief van 90% op de overwinst, en 80% in Roemenië. In Groot-Brittannië werd de vennootschapsbelasting voor lokale olie- en gasproductie van 40 op 65% gebracht. Hopelijk zullen de voor begin september aangekondigde betogingen inspirerend werken op de Ampel-regering... (hm)      

17 augustus 2022- Wat doe je als je veel publiek gebakkelei over een wetsvoorstel wil vermijden? Maak de raadplegingsperiode ultrakort, en plan ze tijdens het hartje van de vakantie! De Spaanse socialistische premier Sánchez is niet de uitvinder van dit procedé, maar hij paste het wel toe op zijn wetsvoorstel over de ‘modernisering’ van de wet op de staatsgeheimen (‘Ley de Información Clasificada’, ‘Classified Information Law’). Het wetsontwerp werd op 3 augustus bekendgemaakt, de ‘civiele maatschappij’ had tot 12 augustus de tijd om commentaar te leveren… Dat er reacties zouden komen was te voorspellen. Het wetsontwerp voorziet periodes gaande tot 65 jaar om documenten publiek ontoegankelijk te houden, voor zover ze de veiligheid van de staat zouden kunnen bedreigen. Door het wetsontwerp voor te stellen als een vervanging van de (sedertdien herziene) wet van 1968 ingesteld onder het franquistisch regime, en als een ‘aanpassing aan democratische en grondwettelijke principes en de hogere internationale standaards’ probeert de regering haar initiatief als een progressieve maatregel voor te stellen. De politieke stellingnames over het ontwerp vertellen wel iets anders. Het linkse Podemos, dat als coalitiepartner een soort vijgenbladfunctie vervult in de PSOE-geleide regering, heeft bezwaren tegen het wetsontwerp, maar meent door discussies binnen de regering een en ander te kunnen corrigeren. Anderzijds heeft de grootste oppositiepartij, de rechtse Partido Popular die plaats biedt aan veel franquistische sympathisanten, aangekondigd het wetsvoorstel vanuit de oppositie te zullen goedkeuren, niettegenstaande haar viscerale afkeer voor alles wat zelfs maar bij naam socialistisch is. Een aantal burgerorganisaties en persvrijheidsgroepen slaagde er niettemin in een scherp protest te laten horen tegen het regeringsmanoeuvre. Ze vragen onder andere een verlenging van de raadplegingstermijn met een maand. Het wetsontwerp bedreigt volgens hen de persvrijheid en de openbaarheid van bestuur, en de boetes voorzien voor de publicatie van geheime documenten - van 50.000 tot 3 miljoen euro - vormen een intimidatie voor klokkenluiders en onderzoeksjournalisten. Onder de dossiers die door de wet op de staatsgeheimen gesloten zouden kunnen blijven voor de huidige generaties rekent men onder andere dat van de ‘23F’, de mislukte staatsgreep van 23 februari 1981 door militairen en leden van de Guardia Civil, waarvoor het koningshuis nauwelijks zijn sympathie kon verbergen. Een ander dossier betreft de GAL- doodseskaders, die in de jaren 80 ETA-militanten folterden en uit de weg ruimden; ze werden gesteund door hoge ambtenaren van Binnenlandse Zaken, en de rol van de toenmalige socialistische premier Felipe González werd nooit opgehelderd. Meer recent is er het afluisterschandaal van Catalaanse voorstanders van de onafhankelijkheid. Families van slachtoffers van het Franco-regime vrezen ook dat ze bij tijd van leven geen toegang zullen krijgen tot de betreffende informatie. Maar het wetsontwerp handelt niet alleen over historische dossiers. Ministers zullen informatie binnen hun departement gedurende 10 jaar kunnen geheimhouden als ze van mening zijn dat publicatie het regeringsbeleid kan schaden. Gezien de rechtse steun voor het wetsontwerp, en de toeschouwersrol die Unidas Podemos binnen de Spaanse regering speelt, lijdt het weinig twijfel dat de verdere afhandeling zonder veel problemen zal verlopen. Spanje zal hierdoor wel geen wereldrecordhouder geheimhouding worden - in Frankrijk kunnen dossiers 100 jaar dicht blijven, en of de Belgische regering ooit het boekje opent over haar geheime deal met Washington voor de levering van het Congolese uranium dat Hiroshima en Nagasaki fataal werd is niet zeker - maar vergeleken met de 15 jaar in Italië, de 20 jaar in Groot-Brittannië en de 25 jaar in de Verenigde Staten heeft links Spanje reden genoeg om indignado te zijn. (hm)    

5 juli 2022 – De Europese Commissie besliste in mei 2021 haar financiële steun aan twee Palestijnse organisaties stop te zetten. Het betreft het Palestijns Centrum voor de Mensenrechten PCHR, en de NGO Al-Haq, opgericht in 1979. Beide organisaties laten zich in met het respect door de Israëlische staat - of beter gezegd het totale gebrek daaraan - voor de mensenrechten in de door Israël bezette Palestijnse gebieden. Op grond van geheime documenten gericht aan de EU beschuldigde de Israëlische regering de beide organisaties van terroristische betrokkenheid, waarop Brussel de financiële steun introk. De Brusselse bureaucratie was daarbij blijkbaar internationaal de enige die geloof hechtte aan de Israëlische bewering. Zelfs bij diverse Europese regeringen (Ierland, Nederland, Noorwegen) klonk er gemor over dit al te manifest geloof in de Israëlische standpunten. De Nederlandse buitenlandminister Hoekstra bracht in mei een bezoek aan Israël, en bezocht daarbij ook het ‘terroristische’ Al-Haq, tot ergernis van de Israëlische autoriteiten. Op 28 juni 2022 trok de Europese Commissie haar financierings-stop terug in. Ingedekt als een ‘fraude onderzoek‘ door de Europese anti-fraudienst OLAF  werden geen ‘onregelmatigheden’ vastgesteld. De timing van dit mea culpa is echter nogal verdacht. Al-Haq had een zaak ingespannen tegen het financieringsverbod bij de Brusselse Rechtbank van Eerste Aanleg, die op 4 juli een uitspraak zou doen. De Europese Commissie is dus net op tijd om niet door een Belgische rechtbank tegengesproken te worden. De direct betrokken Europese commissaris, de Hongaar Olivér Várhelyi bevoegd voor nabuurschap en uitbreiding, wordt trouwens beschouwd als een uitgesproken spreekbuis van de Israëlische lobby in de Commissie, o.a. bij de trieste 'schoolboekenaffaire'. Ons applausje voor de Commissie die op haar beslissing terugkomt is dus uiterst discreet, twee tikjes  van de twee wijsvinger op elkaar. De belangrijke les is echter dat blijvende druk en protesten vanuit mensenrechtenorganisaties en politieke bewegingen tegen de medeplichtigheid van de EU met het Israëlisch apartheidsregime belangrijk blijven, want mediastilte is een belangrijke bondgenoot van veel onrecht. (hm)    

29 juni 2022 - In de aanhef van het handvest van de NAVO (1949) heet het dat “de Partijen bij dit Verdrag vastbesloten zijn om de vrijheid, het gemeenschappelijk erfdeel en de beschaving van hun volken, welke zijn gegrondvest op beginselen van democratie, persoonlijke vrijheid en rechtsorde, veilig te stellen.” Dit belette niet dat Portugal onder de Salazar-dictatuur stichtend lid van het Atlantisch bondgenootschap werd. En vandaag blijken die NAVO-‘waarden’ even veel waard te zijn als in 1949. Om het Turks verzet tegen de toetreding van Zweden en Finland tot de NAVO op te heffen - een manoeuvre van Erdoğan in zijn gevecht met de Koerden - werden de twee regeringen door Stoltenberg bewerkt tot ze de mensenrechten inruilden voor de realpolitik.; een telefoon van Biden met Erdoğan zou naar verluidt ook meegeholpen hebben. Het was Erdoğan altijd al een doorn in het oog dat Zweden onderdak biedt aan zo’n 100.000 Koerden, meestal op de vlucht voor de Turkse repressie. Erdoğan wist welk sleutelwoord hij moest gebruiken om zijn slag thuis te halen: terrorisme!, een vijand waarin de NAVO sinds 9/11 een nieuwe bestaansreden vond. Men kan zich voorstellen met welke voldoening Erdoğan gisteren (28 juni) in Madrid, nog voor de eigenlijke NAVO-top, zijn handtekening plaatste naast dat van de Zweedse premier Anderson en de Finse president Niniistö onder een memorandum [1] waarin deze laatsten bakzeil halen. Ze verklaren daarin dat ze “snel en grondig Ankara’s verzoeken zullen behandelen voor de uitlevering van Turkse onderdanen die verdacht worden van terrorisme, daarbij rekening houdend met de informatie, de bewijzen en de inlichtingen [intelligence] verschaft door Turkije.” De twee noordelijke landen gaan ook akkoord om het embargo op de levering van sommige wapens aan Ankara op te heffen, een embargo ingesteld in 2019 na de Turkse aanval tegen de Koerden in Noord-Syrië. Hoe weinig dit alles met terrorisme te maken heeft, blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat het akkoord ook voorziet dat Finland en Zweden geen steun meer zullen geven aan de Koerdische ‘Volksbeschermingseenheden’ (Kurdish People’s Defense Units, YPG) in Syrië, die door de Verenigde Staten gesteund werden in de strijd tegen Islamic State (IS). Natuurlijk is de PKK ook onderdeel van het akkoord, maar ook als men dit als een terroristische organisatie beschouwt hebben hun leden recht op een eerlijk proces en een menselijke behandeling (tenzij men Guantánamo het verdiende loon vindt voor echte en vermeende terroristen.) Voor dat eerlijk proces en de menselijke behandeling is er weinig kans in Erdoğan’s Turkije, daarvoor zijn de Amnesty International rapporten te veelzeggend. Men begrijpt dat het regeringsbakzeil voor onrust zorgt in de aanzienlijke Koerdische gemeenschap in Noord-Europa. De Zweedse sociaaldemocratische regering blijkt bijzonder onbetrouwbaar in haar verbintenissen. Nog in maart van dit jaar verklaarde premier Andersson dat er geen sprake was van toetreding tot de NAVO “omdat dit de veiligheid van Noord-Europa zou destabiliseren.” [2]  We zijn geen vier maanden verder en … Bovendien berustte de fragiele Zweedse coalitie op een akkoord met Amineh Kakabaveh, een onafhankelijke volksvertegenwoordigster van Koerdische origine. Het akkoord voorzag in uitdrukkelijke steun voor de Koerden, en kritiek op Erdoğan en zijn behandeling van deze bevolkingsgroep [3]. Het hoger Atlantisch belang haalde echter de bovenhand. (hm)   [1] (Het 10-punten memorandum is gedeeltelijk hier te lezen.) 30/6/21: Hier vindt u het helemaal. [2] “Sweden’s centre-left prime minister has ruled out applying to join Nato, saying that membership would destabilise the security of northern Europe”, Financial Times 8 maart 2022. [3] “Sweden’s Nato ambitions run into Kurdish row”, Financial Times, 20 mei 2022. Toegevoegd op 1 juli 2022: Erdoğan had maar 2 dagen nodig om het akkoord met Finland en Zweden aan een praktijktest te onderwerpen. Vandaag vraagt hij de uitlevering van 33 "vermoedelijke terroristen". Hier een overzichtje van commentaren in de internationale pers.  

Herman Michiel 27 juni 2022   Degenen die het voor het zeggen hebben in Europa kunnen van geluk spreken dat opiniemakers en journalisten hen zo goed gezind zijn en hen nauwelijks een relevante vraag stellen. Over de sancties tegen Rusland bijvoorbeeld. Elk nieuw pakket maatregelen werd, door de Europese leiders maar ook door de media, voorgesteld als een steeds strakkere wurggreep waarmee men Poetins oorlogsmachine financieel zou droogleggen. We zijn vier maanden verder, en het enige voelbare effect van de sanctiepolitiek zijn ondraaglijke energiefacturen voor de gezinnen in Europa, en een stijgende zenuwachtigheid bij politici dat hun sancties wel eens koude rillingen zouden kunnen opleveren in de komende winter. Er is nog een ander voelbaar effect, maar dan voor het Poetin-regime:  nooit zijn de inkomsten uit fossiele brandstoffen zo hoog geweest als in de voorbije maanden!! De New York Times (13 juni) brengt verslag uit over een studie van het Center for Research on Energy and Clean Air; dit spreekt van een “recordhoogte aan inkomsten in de eerste 100 dagen van de oorlog”. Als er een zekere neerwaartse trend is in de exportvolumes, dan wordt die méér dan goedgemaakt door de recordprijzen. Net vandaag steeg de olieprijs nog wat hoger omdat de speculanten afwachten of de westerse leiders op hun G7-top in Garmisch-Partenkirchen nieuwe sancties zullen afspreken. Zou het legertje economen dat de Europese Commissie met economische prognoses moet bijstaan zoiets niet voorzien hebben? Of hebben von der Leyen, Borrell en Michel zulke bijkomstigheden naast zich neergelegd, in hun ijver van grootmacht-in-wording? Ondertussen trekt de Europese Unie zich steeds minder aan van haar klimaatambities. Voor de Commissie kunnen investeringen in gas en kernenergie ‘groen’ zijn en Europees ondersteund worden. Van Hamburg tot Griekenland wordt zware infrastructuur aangelegd voor de winning/transport van fossiele brandstof, in Duitsland onder de enthousiaste leiding van de groene minister van economie Habeck… Die maakt zich nu boos als aan de Russische gaskraan wat gedraaid wordt (“Poetin voert een economische oorlog tegen ons”) maar de toevoer werd door de SPD-Grüne regering zelf gehalveerd door het afgewerkte Nord Stream 2 niet te openen. Een nieuwe uiting van de lichtzinnigheid waarmee de Europese autoriteiten onze toekomst plannen was er nog vorige week, toen de Europese Commissie een akkoord bereikte over de ‘hervorming’ van het Energie Charterverdrag. Over deze hemeltergende overeenkomst waarmee de EU ons opzadelde hebben we het al uitgebreid gehad. Het komt erop neer dat bedrijven aan overheden enorme boetes kunnen opleggen als milieu-en klimaatmaatregelen (kernuitstap, afbouw steenkool, gaswinning  enzovoort), hun winsten zouden kunnen aantasten. De frustraties over dit absurde verdrag zijn zo groot dat tal van regeringen er vanaf willen, of het verdrag toch op zijn minst willen hervormd zien zodat het het klimaatakkoord van Parijs niet dwarsboomt. De Commissie onderhandelde in naam van de lidstaten over dergelijke herziening en bereikte daarover dus een akkoord. En wat houdt het in? Het verdrag kan nog tot minstens 2033 in voege blijven , waardoor de fossiele brandstofindustrie met haar geducht wapen verder kan blijven zwaaien en de belastingbetaler bedreigen met miljoenenboetes. CAN, het Europees Climate Action Network, roept in een scherpe reactie de lidstaten dan ook op om het onderhandelingsresultaat niet goed te keuren. J’agis, puis je réfléchis (“Eerst handelen, dan nadenken”) lijkt wel het gepaste devies van het EU-establishment te zijn. Hoeveel zou de EU-‘buitenlandminister’ Josep Borrell nagedacht hebben voor hij zijn uitspraak deed dat ‘het lot van Oekraïne op het slagveld zal beslist worden’ ? Zelfs NATO-chef Stoltenberg lijkt nu in te zien dat er onderhandeld moet worden. Tegen de Finse president Niinistö  zei hij onlangs dat Finland zijn na-oorlogse onafhankelijkheid te danken heeft aan … een compromis. Von der Leyen mag dan wel Duits minister van defensie geweest zijn, moet zij orthodoxer zijn dan paus Stoltenberg?                            

[caption id="attachment_21864" align="alignleft" width="212"] Klikken om het rapport down te loaden (PDF, 76 blz., 0,6MB)[/caption] 23 juni 2022 - Eurofound bracht zopas zijn jaarlijks rapport uit over de evolutie van de minimumlonen in Europa.  Eurofound is een officieel EU-agentschap, dat zich inlaat met de “verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden in de Unie”, en vertegenwoordigers telt van werkgevers, werknemers en Europese Commissie. Verwacht er dus geen strijdbare vakbondstaal, maar anderzijds kunnen cijfers van Eurofound wel nuttig zijn voor strijdbare vakbondsmilitanten. Ook patronale organisaties kunnen moeilijk cijfers tegenspreken die op dat niveau en samen met hen werden vastgelegd, wat woordvoerders van ondernemingen vaak toch doen. Het nieuwe rapport bevat o.a. nuttige gegevens over de reële minimumloonevolutie, dus rekening houdend met de zeer aanzienlijke inflatie. Voor de Eurofound-rapporten van de vorige jaren verwijzen we naar 2018, 2019, 2020 . De studie gaat essentieel over de 21 lidstaten met een bindend (statutair) minimumloon, d.w.z. waar de minimumloonnorm 'kracht van wet' heeft, gewoonlijk doordat een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) een statutair karakter kreeg van overheidswege; CAO-minima komen echter ook aan bod. De bedragen geldend voor 2021 worden in het eesrte hoofdstuk weergegeven.  Ter illustratie grafiek 2 van de studie, met de minimum bruto uurlonen geldig op 1 januari 2022. (Men kan verschillen vaststellen met Tabel 1 van de studie, wegens de omzetting van uurlonen in maandlonen, verschillende bepalingen van de normale arbeidsduur of de incalculatie van een 13e of 14e maand). [caption id="attachment_21861" align="aligncenter" width="474"] Minimum bruto uurloon in euro, geldig op 1 januari 2022.[/caption] Interessant is ook een grafiek van de prijsverhoging (inflatie) voor diverse producten, met een vervaarlijke zwiep voor de energiefactuur:   Daarmee rekening houdend is het beeld van de reële evolutie van het minimumloon heel wat genuanceerder:     In België klagen ondernemers steen en been over de automatische indexering van de lonen, maar zoals uit de grafiek blijkt gaat de Belgische minimumverdiener er qua koopkracht in het afgelopen jaar 4% op achteruit. In Orbán's Hongarije daarentegen gaat die er 11% op vooruit. Aan de Belgische regeling wordt een apart kaderstukje gewijd (Box1). Het tweede hoofdstuk bespreekt hoe de minimumlonen worden vastgelegd in de verschillende landen, welke discussies daarover gevoerd worden en eventueel te verwachten wijzigingen. Hoofdstuk 3  bespreekt de rol die de Europese Unie (EU) speelt in de bepaling van een minimumloon; er is ondermeer een voorstel van richtlijn daarover dat momenteel in behandeling is. Het vierde hoofdstuk behandelt lopend onderzoek i.v.m. minimumlonen. De bevindinge worden samengevat in de Conclusion. (hm)     2019.

22 juni 2022 – De Britse spoorvakbond RMT startte gisteren een driedaagse staking, die het treinverkeer, maar ook bv. de Londense Metro platlegt. Het is van 1989 geleden dat er nog zo ’n actie op touw gezet werd. Toen ging het tegen de geplande privatisering van British Rail, in gang gezet door Thatcher en Major en voortgezet onder Tony Blair. Vandaag gaat het om loon en arbeidsvoorwaarden voor 55.000 spoorwegarbeiders. Terwijl de private spoormaatschappijen vette dividenden uitkeren aan hun aandeelhouders, waren ze slechts bereid tot een loonsverhoging van 2%, wat natuurlijk belachelijk is bij een inflatie van 11% en jarenlange loonstilstand. Network Rail wil bovendien 1800 man ontslaan… Men zou kunnen verwachten dat de Britse Labourpartij zich minstens met lippendienst achter de staking zet, al was het maar omdat de partij een groot deel van haar inkomen betrekt  uit bijdragen van de vakbonden. Zo betaalde Unite, een van de grootste federaties, 3 miljoen £ aan Labour om er de verkiezingskampanje van 2019 mee te financieren. Maar Labourleider sir Keir Starmer, de opvolger en doodgraver van Jeremy Corbyn,  laat zich niet ‘omkopen’: hij is voor sociale vrede en tegen stakingen ‘die het economisch leven verstoren’; bij zijn kampanje als kandidaat-voorzitter had hij zich nochtans een ‘proud trade unionist’ verklaard, maar bij verkiezingen wordt zoveel verklaard. Nu de vakbonden zich roeren zit dat anders. Starmer stuurde een waarschuwing, bedoeld voor het handvol linksere Labour-parlementsleden, om niet aan de stakingspiketten van RMT te verschijnen. Een aantal van hen hebben zijn veto genegeerd, en sir Starmer moet nu beslissen of hij zijn dreiging met uitsluiting uitvoert of niet. Als RMT-leider Sharon Graham haar waarschuwing uitvoert om de subsidie aan Labour te herzien kan het de Blair-Starmer partij een paar miljoen pond per jaar uitmaken, maar Starmer weet dat hij de juiste strategie heeft. Voor de BBC verklaarde hij onomwonden: “Als partij zijn we de laatste twee jaar enorm veranderd. Mijn eerste taak was de Labour Party te veranderen nadat we sterk verloren in 2019. Wat mij bezighoudt is niet zozeer wat onze leden denken, maar wat het publiek denkt, want het is dat publiek dat we moeten overtuigen om voor ons te stemmen.” Commentaar overbodig… (hm)      

20 juni 2022 - Na de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen op 19 juni is een Assemblée uit de bus gekomen met belangrijke verschuivingen tegenover 2017. De coalitie rond president Macron kon tot nog toe rekenen op een absolute meerderheid (350 van de 577 zetels), maar zijn coalitie ‘Ensemble’ verloor die. Met 245 zetels blijft het de grootste fractie, maar zonder de luxe van de automatische meerderheden. Voor links hoerageroep is er echter geen  ruimte, want Macron verliest vooral aan wat nog rechtser is. Marine le Pen’s extreemrechtse Rassemblement National (het vroegere Front National) haalt 89 zetels binnen, komende van 8; zij zelf werd in de kieskring Pas de Calais verkozen met 61% van de stemmen… Jean-Luc Mélenchon, leider van La France Insoumise (LFI), had in de laatste weken voor de verkiezingen een ad hoc coalitie opgezet met de bedoeling Macron te dwarsbomen, en zelf linkse premier te worden onder een rechtse president (een configuratie die in Frankrijk cohabitation wordt genoemd, het ‘samenwonen’). Het electoraal vehikel, luisterend naar de naam NUPES (‘Nouvelle Union populaire écologique et sociale’) vertoont weinig politieke samenhang (La France Insoumise, Parti Socialiste, Parti communiste, groenen van EELV) maar de partijen die op sterven na dood waren zagen een overlevingskans door zich aan het wagentje LFI vast te koppelen. NUPES haalde met 137 zetels een behoorlijke score, waarvan er 72 op het conto van LFI verkregen werden, 26 op dat van de PS, 23 van EELV en 12 op dat van de PCF. Dat blijft echter ver van Mélenchon’s ambitie om eerste minister te worden. Het Frans premierschap - een ondergeschikte rol in presidentieel Frankrijk - blijft bezet door Élisabeth Borne die Macron na zijn herverkiezing als president in het zadel bracht. Het is merkwaardig hoeveel verwachtingen sommige linkse commentatoren stelden in Mélenchon en NUPES. Het magazine Jacobin titelde “A Mélenchon Government Would Shake the Foundations of Neoliberalism in Europe” ; dat is bijzonder onwaarschijnlijk met partners als de PS en les Verts, die men onder de gangmakers van het Europees neoliberalisme moet rekenen. En om NUPES op de been te krijgen moest Mélenchon zijn-anti-NATO standpunt ook al inslikken. Een ander Jacobin artikel titelde dat Mélenchon’s coalitie de neoliberalen aan de grond genageld van schrik liet staan (In France, Jean-Luc Mélenchon’s Left-Wing Coalition Has the Neoliberals Terrified ). Het klopt dat de drie partijen die ingingen op Mélenchon’s eenheidsinitiatief er electoraal hebben bij gewonnen. De PCF kan terug een groep vormen in de Assemblée, en EELV voorzitter Bayou dankt er zijn verkiezing aan, de PS – die in 2017 van 280 op 30 zetels terugviel - houdt er, waarschijnlijk dankzij NUPES, 24 over. Maar het electoraal vehikel NUPES kan onmogelijk beschouwd worden als het begin van een renaissance van Frans links. (hm)   Toegevoegd op 21 juni:  Dat met NUPES geen basis gelegd werd voor een links front bleek al meteen op 20 juni. Mélenchon stelde de coalitiegenoten voor om in de Assemblée als één groep op te treden, en daardoor de grootste oppositiefractie te worden. Zowel de PS, de PCF als EELV weigerden daarop in te gaan. De kwestie is nochtans niet onbelangrijk. Volgens Franse parlementaire regels krijgt de grootste groep van de oppositie het voorzitterschap van de belangrijke commissie financiën. Marine Le Pen's Rassemblement National aast op deze functie, en zal die normaal ook krijgen als gootste oppositieblok - tenzij de NUPES-coalitie zich als groep opstelde. Niet dus.    

16 juni 2022 - De Rosa Luxemburg Stichting bracht zopas een brochure uit over de militariseringsplannen van de Europese Unie. Deze plannen werden goedgekeurd op 25 maart 2022 op een bijeenkomst van de EU-staats-en regeringsleiders, en staan bekend als het ‘Strategisch Kompas’. Het is de concrete uitwerking van een tendens die al jaren aan de gang is en waarbij de EU zich wil opstellen als een machtsblok waar rekening moet mee gehouden worden. “We moeten de taal van de macht leren spreken, en onszelf beschouwen als wereldspelers van topklasse ”, zei Josep Borrell, lid van de Europese Commissie verantwoordelijk voor buitenlands beleid en defensie. De toenemende militaire wending van de EU dateert van vóór de Russische inval in Oekraïne, maar kwam hierdoor in een stroomversnelling die de goedkeuring van de plannen vergemakkelijkte. Zo kon de Franse president Macron, dankzij de Russische inval, slagen in zijn ambitie om tijdens het Frans voorzitterschap van de EU (het eerste halfjaar van 2022) en nog vóór de Franse presidentsverkiezingen het ‘Strategisch Kompas‘ door de lidstaten te laten goedkeuren. [caption id="attachment_21845" align="alignleft" width="220"] Klikken om down te loaden. PDF, 0,5 MB.[/caption] De brochure A strategic compass for Europe’s return to power politics (ook beschikbaar in het Duits) legt op een kleine 40 bladzijden uit waar dit ‘kompas ’over gaat. Een eerste hoofdstuk bespreekt de reeks beslissingen en documenten uit het verleden over de toenemende machtsambities van de EU, met het Strategisch Kompas als recentste agenda ‘voor de komende vijf à tien jaar’. Het tweede hoofdstuk behandelt de ‘bedreigingsanalyse’, een tekst waarover een akkoord bestaat onder de lidstaten. Maar, kijk eens aan, het document, in grote mate ingevuld door de geheime diensten, is geheim, en ook niet beschikbaar voor parlementen. Dat moest ook de Duitse Bundestag ervaren, die haar lovenswaardige traditie van de bespreking van Europese initiatieven daardoor gefnuikt zag. Het Strategisch Kompas blijft qua ‘bedreigingsanalyse’ dan ook op de vlakte met vage aanduidingen zoals “veelzijdige bedreigingen” gaande van “terrorisme, gewelddadig extremisme  en georganiseerde misdaad” tot en met  “hybride conflicten, verspreiding van wapens en onregelmatige migratie .“ De EU voelt zich blijkbaar van alle zijden bedreigd en “moet bijgevolg dringend meer verantwoordelijkheid opnemen voor haar eigen veiligheid, zowel in haar omgeving en daarbuiten [!].” Het gaat vervolgens over zo een 60 concrete plannen voor de volgende jaren. Zo is er het voornemen van een Rapid Deployment Capability van 5000 man, die vlug moet ingezet kunnen worden waar de EU het nodig vindt. In het verleden botste dit voornemen op de eis dat de inzet van een dergelijke troepenmacht door een unanieme beslissing van de lidstaten moet bekrachtigd worden, waardoor het nooit zo ver kwam. Daar wil men een mouw aanpassen. Enerzijds kan men de oude truc toepassen dat het initiatief uitgaat niet van de EU, maar van een ‘coalition of the willing’ van een aantal lidstaten, die dan niet onderworpen zijn aan de EU-verdragen. Maar om ook financiering uit het EU budget mogelijk te maken denkt men eraan om de unanimiteitsvereiste  te vervangen door een zwakkere regel, waarbij lidstaten zich kunnen ‘constructief onthouden’. De plannen hebben het ook over de ondersteuning van de Europese wapenindustrie, die ‘competitiever’ moet worden. Het zal niemand verbazen dat de wapenlobby hierin een beslissende inbreng had. In hoofdstuk IV van de brochure wordt nagegaan hoe de EU haar ‘strategische autonomie’ ziet in verhouding tot haar verknochting aan de NATO. Met wat hierover in het ‘Kompas’ gezegd wordt kan het nog alle kanten uit. De Oost-Europese landen hebben een zeer sterke band met Washington en haar controle van de NATO, terwijl in Frankrijk wordt gedroomd van een autonomer Europees machtsblok, voor zover natuurlijk Parijs daar een grote hand in heeft. In een afsluitende beschouwing worden de ‘gemiste kansen’ vermeld, en worden de doelstellingen van het Strategisch Kompas gecontrasteerd met de zogezegde Europese waarden’. In het Kompas zoekt men inderdaad tevergeefs naar initiatieven rond ontwapening, non-proliferatie of bewapeningscontrole. Het kompas wijst richting bewapening. De brochure werd opgesteld door Jürgen Wagner, politiek wetenschapper en historicus, medewerker van het Tübingse Informatiecentrum voor militarisering (IMI). Warm aanbevolen voor wie het grote gat wil dichten dat door onze media over deze essentiële evoluties wordt nagelaten. We herinneren ook aan de brochure A militarised Union die een jaar geleden verscheen en het algemene kader schetst van de Europese militarisering.(hm)    

13 juni 2022 - Vandaag werd Tony Blair door de Britse Queen geridderd als Knight Companion of the Most Noble Order of the Garter, “voor de diensten bewezen aan de Britse natie” tijdens zijn premierschap van 1997 tot 2007. Een van die diensten was zijn land aan de zijde van het Pentagon in de Irakoorlog te sleuren op basis van leugens over Saddam Husseins ‘weapons of mass destruction’. Een petitie tegen Blairs ridderschap (‘de man die het minst een publieke verering verdient’) kreeg meer dan 1,5 miljoen handtekeningen, en vandaag voerde de Stop the War Coalition samen met de Free Assange beweging actie tegen ‘Bliar’ bij Windsor Castle. Maar dat is voor de Britse kroon natuurlijk geen reden om de kerel niet te huldigen. Aan het belachelijk vertoon geënsceneerd door het levend fossiel dat de Britse monarchie is zouden we hier normaal geen woord vuil maken, maar Tony Blair was niet alleen Brits premier, maar ook leider van de Labour Party in de periode 1994-2007. Deze man leidde een van de grootste arbeiderspartijen van Europa! En in die hoedanigheid toonde hij zich een waardig opvolger van … Margaret Thatcher en John Major. De ‘Derde Weg’ was die van een neoliberaal beleid onder de auspiciën van de sociaaldemocratie. Om de welfare state te redden moest hij afgebroken worden, openbare diensten zouden veel dienstbaarder worden in privé-handen… Men weet ondertussen tot welke debacles dit leidde voor het geprivatiseerd spoor, voor de gezondheidszorg (NHS), voor de ‘geflexibiliseerde’ arbeidsrelaties. Voor Blair himself was zijn carrière wel een succes, want hij vergaarde naar schatting al zo ‘n 50 miljoen £, met o.a. zijn rol als adviseur voor de investeringsbank JPMorgan Chase. Werd Labour ‘gekaapt’ door Blair? Zo kan men het niet voorstellen; het is veel meer zo dat Labour permanent gekaapt wordt door het andere kamp, dat van de kapitalistische belangen en het antisociaal beleid. De huidige Labourleider, Keir Starmer (zelf al geridderd) vindt niet alleen dat Blair de hoge eer ‘verdiend’ heeft, maar Sir Starmer  heeft meegeholpen aan de lastercampagne wegens ‘antisemitisme’ tegen zijn voorganger Jeremy Corbyn en hem uit de partij gezet! De enige authentieke sociaaldemocratische politicus in jaren werd uit Labour gegooid! Het kapen van een arbeiderspartij door het tegenkamp is ook geen Brits monopolie. Als spiegelbeeld van Blair in Groot-Brittannië was er Gerhard Schröder in Duitsland. Met zijn Hartz IV, zijn mini-jobs en mini-lonen was hij de gangmaker van het Duits neoliberale beleid, en wat zijn persoonlijke carrière betreft is die misschien nog ‘geslaagder dan die van Blair, dank zij diensten voor vriend Poetin en zijn gashandel, adviseur voor de Rotschild bank, en nog zo een en ander. Frankrijk? François Hollande, een soort man zonder eigenschappen maar die het toch tot president schopte, had het privé over armen als ‘die zonder tanden’. Haha, goede grap voor een socialistisch leider. Zijn partijgenoot Dominique Strauss-Kahn (‘DSK’) bracht het zelfs tot directeur-generaal van het IMF, maar kreeg wat moeilijkheden door het verkrachten van (o.a.) een kamermeisje en de fraude-affaire van zijn investeringsmaatschappij LSK. In kleinere landen zijn de schandalen meestal wat kleiner. De Belgische Willy Claes, die het toch tot secretaris-generaal van de NATO schopte, moest helaas na een jaar aftreden wegens een smeergeldaffaire voor wapenaankoop. Jammer, hij had als NATO-baas nog zoveel kunnen presteren voor de arbeidersklasse! En PvdA-er Wim Kok was de wegbereider van de Derde Weg in Nederland. Na deze prestatie voor de werkende klasse bood hij ter compensatie zijn diensten aan aan Shell, KLM, ING… Er wordt vaak gezegd dat de rol van de arbeidersbeweging en de arbeidende klasse in haar geheel als sociale kracht achter een maatschappelijk emancipatorisch project uitgespeeld is. Maar hoe kan men dat beweren zolang die rol niet eens opgenomen wordt, en integendeel ten dienste gesteld wordt van de tegenstanders? (hm)    

9 juni 2022 Verschenen  op 7 juni 2022 op German Foreign Policy (*) Nederlandse vertaling door Ander Europa Met dank voor de toelating tot publicatie   De EU belemmert inspanningen van de Verenigde Naties (VN) om wereldwijde hongersnood als gevolg van oorlog en sancties af te wenden. Het plan voorziet in de doorvoer van de enorme graanvoorraden van Oekraïne over Wit-Rusland (Belarus) voor verscheping via havens aan de Oostzee. Het plan, dat wordt gesteund door VN-secretaris-generaal António Guterres, wordt beschouwd als het enige haalbare alternatief voor het onlangs geblokkeerde graantransport via de Zwarte Zee. De EU is evenwel niet bereid haar sancties tegen de uitvoer van meststoffen uit Belarus op te heffen, een voorwaarde voor een succesvolle uitvoering van het plan. Guterres is wel voorstander van deze opheffing, om zo de wereldwijde aanvoer van meststoffen veilig te stellen. Het is veelbetekenend dat Brussel op 3 juni de sancties tegen de Wit-Russische kunstmestproducenten nog aanscherpte. Anderzijds winnen de pogingen van de VN om de export van Oekraïens graan via de Zwarte Zee op gang te brengen, aan kracht. Rusland en Turkije maken de weg vrij voor de eerste leveringen vanuit Odessa.   De tweeledige aanpak van de VN Vorige week hebben de Verenigde Naties tastbare vooruitgang geboekt in hun pogingen om de dreiging van een wereldwijde hongercrisis ten gevolge van de oorlog in Oekraïne en westerse sancties af te wenden. VN-secretaris-generaal António Guterres verklaarde dat het zijn bedoeling is “de voedselproductie van Oekraïne en die van Rusland en Wit-Rusland, en ook de kunstmest van deze laatsten, in de wereldmarkt te reïntegreren”.[1] In feite zijn beide pistes, de Oekraïense en de (Wit-)Russische,  nodig om de wereldwijde voedselvoorziening veilig te stellen. De laatste tijd leverde Oekraïne ongeveer 10 procent van de tarwe en gerst in de wereld, en ongeveer 16 procent van de maïs. Rusland op zijn beurt is de belangrijkste tarwe-exporteur, en Rusland en Wit-Rusland zijn samen goed voor ongeveer 40 procent van de export van kalizout (potas) in de wereld, nodig voor de productie van kunstmest. Zonder meststoffen zal de komende oogst niet genoeg voedsel opleveren om de wereld te voeden. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne streeft de VN ernaar de Russische en Wit-Russische export te hervatten, samen met die van Oekraïne.   Oplossing in zicht Een oplossing voor de uitvoer van Oekraïense tarwe - waarvan 95% traditioneel via Zwarte Zeehavens wordt doorgevoerd - is momenteel in zicht. Deze uitvoer wordt evenwel door verschillende obstakels belemmerd. Enerzijds zijn de Oekraïense havens bezet door Rusland of worden ze geblokkeerd door de Russische marine. Anderzijds heeft de Oekraïense marine de kustwateren ondermijnd om Russische aanvallen vanuit zee te voorkomen. In eerste instantie hebben Rebeca Grynspan, secretaris van de UNCTAD (VN-ontwikkelingsorganisatie), en Martin Griffiths, coördinator voor noodhulp van de VN, hun besprekingen in Moskou vorige week als ‘constructief’ omschreven en gezegd dat zij hoopten op een oplossing. Het is bekend dat de Russische president Vladimir Poetin in principe heeft ingestemd met de beëindiging van de havenblokkade. In dat geval zou Turkije op zijn beurt de Oekraïense zeemijnen verwijderen en de graanschepen veilig door de Zwarte Zee begeleiden.[2] Na intensieve bilaterale onderhandelingen eind mei hebben waarnemers hoop op een doorbraak in de besprekingen tussen de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu en zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov, gepland voor 8 juni in Ankara. Volgens berichten in de Russische en Turkse media is een succesvolle uitkomst nabij.   Sancties werken als een hagelschot Het is echter nog steeds niet duidelijk hoe het tweede aspect van de aanpak van de VN - het mogelijk maken van de uitvoer van Russisch en Wit-Russisch graan en meststoffen - moet worden gewaarborgd. Zowel de EU als de VS kunnen zich tot dusver verschuilen achter hun bewering dat geen van deze producten onder hun sancties tegen Rusland vallen. Dit is waar, maar het verhult het feit dat enerzijds de transatlantische sancties tegen kalizouten uit Wit-Rusland nog steeds van kracht zijn, en dat anderzijds de Russische export enorm wordt gehinderd door strafmaatregelen tegen de transportsector en de financiële sector. De vrees voor een verdere uitbreiding van de embargo-maatregelen van het Westen is een bijkomende belemmering met een negatief effect op de handel. Dit afschrikkend effect van sancties is bekend uit vroegere ervaringen. Niet zelden hebben sancties zelfs humanitaire hulp geblokkeerd. [3] Er zijn meldingen dat Washington bereid is het ‘hagelschoteffect’ [cfr. de zwerm loodjes van een jachtgeweer, waarvan er misschien maar één doel treft] van de sancties op de Russische export van graan en kalizouten tegen te gaan. Linda Thomas-Greenfield, de Amerikaanse ambassadeur bij de VN, wordt geciteerd zeggende dat geïnteresseerde bedrijven inklaringscertificaten zouden kunnen krijgen.[4]   Guterres' Wit-Rusland-Baltisch plan De inspanningen van de Verenigde Naties worden momenteel vooral gesaboteerd door de EU, met name door haar plannen om de Oekraïense graanvoorraden niet alleen via de Zwarte Zee, maar ook over land uit te voeren. Met name Duitsland werkt momenteel aan de organisatie van de graanexport van Oekraïne per trein via Polen en Duitsland. De uitvoer is gepland vanuit Duitse of Italiaanse havens. [5] Er doen zich echter aanzienlijke problemen voor doordat de lading aan de Oekraïens-Poolse grens op andere treinen moet worden overgeladen, als gevolg van het verschil in spoorbreedte. Dat is zo tijdrovend dat deskundigen vrezen dat slechts een klein gedeelte van de Oekraïense voorraden op tijd zal kunnen worden weggevoerd. Een haalbaar alternatief zou het graantransport via Wit-Rusland naar een van de Baltische havens zijn, met name het Litouwse Klaipėda. Via deze route kan bijna tweederde van iets meer dan 20 miljoen ton graan, die momenteel in Oekraïne ligt opgeslagen, beschikbaar worden gemaakt. VN-secretaris Guterres heeft deze route goedgekeurd.   "Categoriek uitgesloten" EU-sancties tegen Wit-Rusland blokkeren dit project. Minsk [Wit-Russische hoofdstad] is bereid het vervoer van het graan over zijn grondgebied te organiseren, maar eist als tegenprestatie dat de huidige sancties op sommige van zijn exporten via havens, zoals die van Klaipėda, worden opgeheven. Dit zou gedeeltelijk samenvallen met het plan van de VN om de uitvoer van kalizouten ook uit Wit-Rusland te hervatten, teneinde de voedselvoorziening in de wereld opnieuw veilig te stellen. De EU weigert echter. Vorige week werd gemeld dat ‘de lidstaten en de Commissie’ van oordeel zijn dat "opheffing of versoepeling van de sancties tegen Wit-Rusland categoriek uitgesloten zijn."[6] De afgelopen drie maanden heeft Brussel geprobeerd Minsk met financiële aanbiedingen weg te lokken van Rusland. Het is echter opvallend dat de EU na de sancties van 9 maart alleen aan Rusland nieuwe sancties heeft opgelegd, en niet aan Wit-Rusland. De Wit-Russische regering heeft niet gereageerd op de avances van de EU. Zij maakte duidelijk dat pogingen om een wig te drijven tussen haarzelf en Rusland tot mislukken gedoemd waren.   De prioriteiten van de EU Op 3 juni legde de EU dus nieuwe sancties op aan Wit-Rusland. Deze sanctieronde is gericht tegen bedrijven als Belaruskali, de belangrijkste potasproducent van het land, tegen het hoofd van het bedrijf, Ivan Golovati, en tegen de exporttak, Belarusian Potash Co.[7] Het opleggen van strafmaatregelen tegen bedrijven, wier producten VN-secretaris-generaal Guterres weer beschikbaar wil stellen om een wereldwijde hongercrisis af te wenden, is een opvallend rechtstreekse belediging aan het adres van de Verenigde Naties. Het geeft aan dat de EU een hogere prioriteit geeft aan het verzwakken van vijandige staten dan aan het voorkomen van een hongercrisis.   (*) German-Foreign-Policy.com wordt gerealiseerd door een groep onafhankelijke journalisten en sociale wetenschappers die “permanent de hernieuwde pogingen van Duitsland opvolgen om terug een hoge machtsstatus te verwerven op economisch, militair en politiek vlak.” De meeste artikels zijn zowel in het Duits als het Engels beschikbaar. [1] Sharon Marris: World hunger at ‘new high’, UN warns, with enough grain to feed millions stuck in Ukraine. sky.com 19.05.2022. [2] William Mauldin, Jared Malsin, Evan Gershkovich: Black Sea Grain Talks Gain Steam as Russia, Turkey Eye Cooperation. wsj.com 01.06.2022. [3] Zie ook  Iran’s Shift to the East en  Hunger wird gemacht (II). [4] William Mauldin, Jared Malsin, Evan Gershkovich: Black Sea Grain Talks Gain Steam as Russia, Turkey Eye Cooperation. wsj.com 01.06.2022. [5] Zie ook  Die Hungerkrise. [6] Thomas Gutschker, Friedrich Schmidt, Reinhard Veser: Buhlen um Lukaschenko. Frankfurter Allgemeine Zeitung 03.06.2022. [7] Belarus: EU keurt nieuwe sancties goed. consilium.europa.eu 03.06.2022.    

7 juni 2022 - Friends of the Earth Europe,  ClientEarth, Food & Water Action Europe en  CEE Bankwatch Network  spannen een rechtszaak aan tegen de Europese Commissie wegens haar intentie om 30 gasprojecten financieel te ondersteunen. Voor de Commissie zijn deze projecten van ‘prioritair gemeenschappelijk belang’ (Projects of Common Interest), terwijl het om de promotie van fossiele brandstof gaat. De milieuorganisaties vechten dit juridisch aan als strijdig met de wettelijke verplichtingen van de EU. Om de twee jaar stelt de EU-Commissie een lijst op van prioritaire energie-infrastructuurprojecten die voor het hele blok gunstig worden geacht, en zo kunnen rekenen op versnelde vergunningen en ondersteuning met EU-middelen. Maar voor 30 van de geselecteerde projecten zou dit gelijk staan met een verspilling van miljarden euro's. De EastMed-pijpleiding bijvoorbeeld zou 1900 km lang worden en gasvelden in het oosten van de Middellandse Zee vanuit Israël en Cyprus via Griekenland met Italië verbinden. Er is niet alleen het kostenplaatje van 7 miljard euro, maar deskundigen hebben duidelijk gesteld dat er geen nieuwe gas- of andere fossiele brandstofprojecten  mogen worden gestart als we de opwarming van de aarde willen beperken tot 1,5°C. Een ander ‘prioritair’ project is de aanleg van een pijpleiding om Noors gas via de Baltische Zee naar Polen te brengen. De vier organisaties verzoeken de EU-Commissie om herziening van haar prioriteitenlijst Ze heeft 22 weken de tijd om een antwoord te geven. Als de Commissie het verzoek afwijst kunnen de organisaties het Europees Hof van Justitie om een uitspraak vragen. (hm) Bron: Friends of the Earth                        

Door Angela Klein (*) 6 juni 2022    Internationalisme, geen nationalisme!   Oorlog is een wereldwijd gebeuren - in die ene wereld waarin wij sinds de Eerste Wereldoorlog leven. Voor het ‘hart van de arbeidersbeweging’, zoals Rosa Luxemburg de Internationale eens noemde, is oorlog de toetssteen bij uitstek. Het was deze toetssteen die de Tweede Internationale deed uiteenvallen: "Proletariërs aller landen, verenigt u in vredestijd, snijdt elkaar de keel over in oorlogstijd", merkte Luxemburg sarcastisch op in die tijd. Vandaag is de vraag dubbel acuut. Want alles wijst erop dat de oorlog in Oekraïne slechts een proloog zal zijn voor de grote krachtmeting van de VS tegen China, een generale repetitie om het zo te noemen. En anderzijds is de verdeeldheid binnen de internationale linkerzijde, met name tussen Oost en West, groter dan ooit. Dat is fataal. Gezien de dreigende situatie is het aangewezen elkaar niet de les te spellen, maar begrip te hebben voor elkaars standpunt, ook al is men het oneens. En om een gemeenschappelijke basis te zoeken. De dreigingssituatie wordt anders ervaren: ten oosten van de Elbe zien linksen, vooral Oekraïense linksen, het Russische regime en zijn aanspraak op macht als de grootste bedreiging, en voor hen heeft de NAVO een bijna vriendelijk gezicht, dat van een redder en helper. De barbaarsheid van de Amerikaanse oorlogen lijkt voor hen veraf, dit in tegenstelling tot de Russische bezetting. In het Zuiden voelen de mensen geen dreiging van een Russische bezetting, maar zij zullen de bombardementen van de NAVO en de vernietigingskracht van de schulddictaten van het IMF en de Wereldbank niet vergeten. In de zeldzame welvarende landen, vooral in Europa, viert de angst voor een escalatie van de oorlog in een nucleair conflict hoogtij. Diep ingewortelde ervaringen en de daaruit voortvloeiende angsten kunnen niet worden weggeredeneerd, ze zijn er. Ze kunnen alleen worden overwonnen door nieuwe, andere ervaringen. Wat moeten we doen? Deze tegenstrijdigheden kunnen voor sommigen absurd lijken, gezien het feit dat we nu te maken hebben met een mondiaal kapitalistisch systeem dat in het Oosten, en met name in Oekraïne na de val van de Berlijnse Muur, nog brutaler uit de hoek is gekomen dan in andere delen van de wereld. Maar deze zaak gaat niet alleen over ‘klasse tegen klasse’. Voor het Oekraïense volk gaat het in de eerste plaats om het gevaar zijn politieke en culturele onafhankelijkheid te verliezen, want dat zou dictatuur en economische regressie betekenen, het voor lange tijd afgesneden zijn. De klassenstrijd is dus niet verdwenen, zoals blijkt uit het verzet tegen de nieuwe Oekraïense arbeidswetten. Zij beperkt zich echter tot de binnenlandse gevolgen van de oorlog, waaronder de afkondiging van de staat van beleg. Het gaat niet om de aard van de oorlogsvoering zelf. Alles is nu ondergeschikt aan het doel om de Russische soldaten te verdrijven. Dat is ook onvermijdelijk, want de pijlen momenteel hoofdzakelijk op de Oekraïense oligarchenregering richten, zou betekenen dat men de kant kiest van de Russische bezetters.   Fragiele hoop De Russische agressie heeft de NAVO niet alleen grote vooruitgang opgeleverd, zij heeft ook een nationale mobilisatie in Oekraïne op gang gebracht waarachter oude vijandbeelden vervagen. Zelfs de fascisten van het Azov-regiment worden helden. En de aanvankelijke reflex om de Russische soldaten te benaderen en hen over te halen te deserteren is ook tot niets herleid, de haat tegen de Russen flakkert op. Er wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen de bende van Poetin en degenen die zijn bevelen moeten uitvoeren. De nationalistische opstelling vanwege de heersende elite hoeft niet te verbazen. Maar het doet pijn dat het niet wordt aangevochten door linksen. En dat heeft zijn prijs. Nationalisme verdeelt, het marginaliseert, het onderdrukt. Je mag geen Russisch meer spreken op kantoor. Zelfs Russische tegenstanders van de oorlog worden tot vijanden verklaard - zoals door de Oekraïense ambassadeur in Duitsland. Dit kan niet werken in een multi-etnische staat; per definitie moet die federaal gestructureerd zijn. Maar er is geen teken dat het deel van de bevolking dat zich dichter bij de Russische cultuur voelt staan, iets wordt aangeboden. Zelfs na het einde van de oorlog zullen er dus geen vreedzame omstandigheden in Oekraïne tot stand komen. En naar buiten toe maakt deze koers de agressieve, rechts-nationalistische regeringen in Oost-Europa, vooral in Polen en de Baltische staten, hoopvoller. De broze hoop dat de Oekraïense samenleving uiteindelijk democratischer zal worden, is op weinig meer gebaseerd dan de wens van Oekraïens links dat zijn positie na de oorlog zal verbeteren. Linkse mensen in het Westen kunnen in deze situatie maar één ding doen: de dialoog zoeken, concrete solidariteit bieden, vooral in arbeidsverband, contacten leggen tussen vrouwengroepen, wederzijds begrip bevorderen. En dat gebeurt ook. Er zijn heel wat hulpkonvooien vanuit de vakbonden, iets waarover we in een nieuwe bijdrage zullen berichten.   Nieuwe Zimmerwald Conferentie Oekraïense linksen vergissen zich echter in één ding: dat deze oorlog niet ook een innerlijk-imperialistische oorlog is. Met deze motivering werd bijvoorbeeld het voorstel om een Zimmerwald-conferentie 2.0 te houden [1] in een discussie verworpen - hetgeen een startsein zou kunnen geweest zijn voor de zo dringend noodzakelijke internationale anti-oorlogsbeweging. De betrokkenheid van de NAVO bij de oorlog is niet beperkt tot de levering van zware wapens. De Amerikaanse inlichtingendiensten beroemen zich erop Oekraïne te hebben voorzien van de verkenningsgegevens die onder meer het kelderen van de Moskva mogelijk hebben gemaakt. En men mag aannemen dat Amerikaanse specialisten ter plaatse de vinger aan de trekker hebben gehad. De Britse geheime dienst en zelfs de BND [Duitse buitenlandse inlichtingendienst] zijn er ook openlijk bij betrokken. Maar de kwestie is het niveau van de ‘ontwikkelingshulp’ allang ontstegen. Op 27 april berichtte de Frankfurter Allgemeine Zeitung over ‘nieuwe doelen’ die nu door de Amerikaanse regering worden nagestreefd, waarbij de Amerikaanse minister van Defensie Austin werd geciteerd: "Wij willen Rusland zodanig verzwakt zien dat het hen onmogelijk wordt te doen wat het met de invasie in Oekraïne heeft gedaan." Rusland heeft al veel van zijn militaire middelen verloren, zei hij, evenals veel soldaten. "We willen dat ze niet in staat zijn om die middelen snel te vervangen." Deze oorlogsdoelen gaan veel verder dan de noodzaak om de agressor het land uit te jagen. Zij zijn erop gericht "de industriële basis van Rusland te vernietigen", zoals de voorzitter van de EU-Commissie, Ursula von der Leyen, meteen aan het begin van de oorlog aankondigde. Dit zal leiden tot een verdere escalatie en een verlenging van de oorlog, ten koste van met name de Oekraïense bevolking. Uiterlijk op dit punt verliest de oorlog zijn karakter van een zuiver defensieve oorlog. Voor de elites van de EU en de VS is Oekraïne slechts een pion. De bloedtol wordt betaald door de Oekraïense bevolking en het Russische kanonnenvoer. En de militaire opbouw zal ook leiden tot aanzienlijke bezuinigingen op de sociale begrotingen in de NAVO-landen en ons dichter bij een derde wereldoorlog brengen. Zich hiertegen te verzetten is het recht - en de plicht - van links in het Westen. Maar hoe langer de oorlog duurt - en de regering van de VS voorspelt dat hij nog lang zal duren (hoe weet zij dat?) - hoe duidelijker het zal worden dat de oorlog ook door de VS wordt gevoerd. Misschien leidt dit wel tot een ommekeer in het denken.   (*) Angela Klein is redacteur van Sozialistische Zeitung (SoZ) en lid van de Duitse afdeling van de Vierde Internationale (ISO). Dit artikel verscheen op 1 juni 2022 op de website van SoZ . We danken de auteur voor toelating tot vertaling en publicatie. [1] De Zimmerwaldconferentie was een overleg tussen linkse oorlogstegenstanders, dat plaatsvond tijdens de Eerste Wereldoorlog in september 1917 in het Zwitserse Zimmerwald. Bekende deelnemers waren Lenin, Rosa Luxemburg, Karl Liebknecht, Klara Zetkin,  Anton Pannekoek, Henriette Roland Holst e.a. Gezocht werd naar een socialistisch antwoord op de imperialistische oorlog.  [Noot van de vertaler]