Toch was een dergelijke crisis door velen al heel lang voorspeld. Niet door traditionele economen, wier wetenschap meer gericht is op het legitimeren van het bestaande systeem dan op het doorgronden ervan. Wel door linkse critici in de globaliseringsbeweging. Daar vinden we de (vooral marxistische) economen, sociologen, ontwikkelingsdeskundigen en anderen, die al jarenlang uitleggen dat het neoliberalisme niet alleen moreel verwerpelijk is, maar ook gewoon niet kan werken en in elkaar zal storten. Dat is wat we nu meemaken: het failliet van het neoliberalisme.

Hoe erg zal het worden, is nu de eerste vraag die iedereen bezig houd. Daar is natuurlijk geen stellig antwoord op te geven. Om de doodeenvoudige reden dat dit afhangt van een groot aantal factoren en vele beslissingen die er de komende tijd zullen worden genomen. Maar er zijn drie dingen die we wel zeker weten.

In de eerste plaats dat dit de ernstigste crisis is die wij allen in ons leven meegemaakt hebben. (Met hoogstens als uitzondering een enkele hoogbejaarde die de crisis van de jaren dertig heeft gekend en dan nog is het de vraag of deze crisis in verschillende opzichten niet ernstiger is.) In de tweede plaats weten we zeker dat deze crisis samenvalt met een nog veel ernstigere crisis: de milieucrisis en dan met name de opwarming van de aarde. In de derde plaats kunnen we er zeker van zijn dat er alles in het werk wordt gesteld om de gevolgen van de crisis af te wentelen op de zwaksten in de samenleving. Vooral in de arme zuidelijke landen zullen de gevolgen van de crisis heel hard aankomen. Door de VN wordt er nu al gesproken over honderd miljoen mensen meer die dan van maximaal twee dollar per dag moeten rondkomen.

Maar ook hier zullen er harde klappen vallen. De pensioenen staan op de tocht, de werkloosheid zal drastisch toenemen, de lonen staan onder druk en er zal binnenkort verder bezuinigd worden op de overheidsuitgaven om de door de steun aan de banken gestegen staatsschuld niet nog verder op te laten lopen.
De grootste slachtoffers van deze crisis zijn de zwaksten in de samenleving. Nu al zijn het de uitzendkrachten en ander mensen zonder vast contract die massaal aan de kant worden gezet. In de hele wereld worden miljoenen legale en illegale migranten ontslagen.

De politieke situatie die met het doorzetten van de crisis ontstaat is heel tweeslachtig. Aan de ene kant is er het duidelijke failliet van het neoliberalisme. Maar aan de andere kant is de arbeidersbeweging en links de afgelopen decennia van neoliberale politiek zo verzwakt dat een massaal en strijdbaar verzet tegen de gevolgen van de crisis niet snel te verwachten is. Demoralisatie en defaitisme ligt op de loer.

Linkse organisaties hebben - hoe beperkt hun omvang op dit moment ook mogen zijn – een belangrijke rol te spelen. Zij zullen de komende tijd de strijd tegen de gevolgen van de crisis moeten stimuleren en een perspectief aangeven. In dit themanummer van Grenzeloos maken we daar een begin mee. In het eerste stuk geeft Michel Husson een algemene analyse van de huidige crisis. Daarna gaat Willem Bos in op de huidige maatregelen tegen de crisis en het alternatief daarvoor. Vervolgens gaan we in op de opstelling van de SP ten opzichte van de crisis en sluiten af met een stuk van Arthur Bruls over allerhande schijnoplossingen.

Behalve met dit themagedeelte van Grenzeloos willen we ook op een andere manier aandacht aan de crisis besteden. Zo organiseren we de komende tijd een aantal bijeenkomsten over de crisis. De eerste daarvan zal 23 januari plaatsvinden in Amsterdam, op Eerste Helmerstraat 106M. Maar natuurlijk blijven we ook in de Grenzeloos en op de website aandacht besteden aan de crisis, kijk op deze site om op de hoogte te blijven.