Emmanuel Macron, president van Frankrijk, zegt dat hij de boodschap (van de peilingen) heeft begrepen, hij gaat veranderen. Hij gaat zijn stijl veranderen, niet zijn beleid. Maar intussen stapelen de tegenslagen zich verder op. Met het opstappen van zijn minister van Binnenlandse Zaken Gérard Collomb, een van zijn naaste vertrouwelingen, is de malaise in de “Macronie” nog erger geworden Onder de parlemenstleden van La République en Marche (LRM) zijn er meer en meer tekenen van paniek.

Mea culpa, maar

Macron zegt Mea Culpa. Hij vindt dat hij te afstandelijk was, hij geeft toe dat ook hij niet perfect is en dus moet verbeteren. Maar tegelijk beklemtoont hij dat hij niet van politiek noch van ritme zal veranderen. Met andere woorden, hij wil wel nauwer contact met het volk, maar dan alleen om wat selfies te maken, niet om ernaar te luisteren.

Macrons wijsheid is ingegeven door onheilspellende peilingen. Nog amper 30 % van de Fransen zou volgens diverse peilingen tevreden zijn over hun president. Specialisten in peilingen waarschuwen dat een president die onder 30 zakt, nooit meer van zijn imago afraakt. En Macrons imago is er een van “le président des riches’, de president van de rijken, en bovendien zeer autoritair. Le style jupitérien, zoals Jupiter op zijn berg.

Resultaten?

Dat het aan zijn beleid kan liggen, komt bij de president blijkbaar niet eens op. Macron denkt dat het alleen met “stijl” te maken heeft. Ook zonder peilingen weten de meeste Fransen waar die geslonken populariteit aan ligt, en dat is wel degelijk aan het beleid – en aan het uitblijven van gunstige resultaten. De werkloosheid is gedaald tot 8,6 %, maar tegelijk stelt men vast dat steeds meer mensen die wel werken toch onder de armoedegrens blijven. Zelfs ondernemers klagen over te lage lonen, want dat houdt het economisch herstel tegen. Macron maakte er een karikatuur van met zijn uitval tegen een jonge werkzoekende, “steek de straat over, daar is werk”. Het zoveelste blijk van misprijzen voor mensen die hij al bestempelde als “fainéants”, luiaards.

Economische groei is er nauwelijks, Frankrijk zit serieus onder het EU-gemiddelde. Nochtans had Macron voorgehouden dat de extra voordelen aan de ondernemers voor meer groei zouden zorgen. Maar dat is er niet en het is niet in zicht. Wel is er inflatie, rond 1,7 %, en dat terwijl lonen en uitkeringen niet geïndexeerd zijn.

Koopkracht

Vooral de gepensioneerden merken dat. Zij moeten al 1,7 % meer sociale bijdrage betalen, terwijl de regering de aanpassing van de pensioenbedragen voor de komende twee jaar beperkt tot 0,3 %, wat dus een ernstig koopkrachtverlies is voor wie van een pensioen leeft. Dat is wel een groep die Macron bij de presidentsverkiezingen vorig jaar zeer veel stemmen had bezorgd. Stagnerende of dalende koopkracht aan de ene kant, nieuwe voordelen voor de ondernemers aan de andere kant. De belastingen op inkomsten van de ondernemingen daalt verder, naast andere extra voordelen. Le président des riches.

Dit beleid en dat van zijn voorgangers hebben ervoor gezorgd dat de fiscale niches, de legale belastingvoordelen met aftrekposten en dergelijke, samen goed zijn voor 100,4 miljard euro. Dat is iets meer dan de totale belastingen op inkomsten. In een parlementair rapport van 27 jaar geleden was gepleit voor de afschaffing van al die niches; nu zijn er 457. 

Bij de ontevredenen vinden we verder de lokale autoriteiten die door Macrons hervormingen minder inkomsten hebben, terwijl hij vorig jaar het stelsel van subsidies voor allerlei hulpkrachten halveerde. Het treft zowel de mensen die er een inkomen van hadden als de lokale en regionale instellingen. Er is dan ook een ware fronde (opstand verzet) van lokale bestuurders, Macron en zijn ministers zijn niet welkom op hun bijeenkomsten.

Fronde

Een begin van fronde is er ook bij La République en Marche (LRM), de groep die Macron oprichtte om hem in het Elysée te helpen en die dan als partij de parlementsverkiezingen won. LRM heeft een absolute meerderheid in de Nationale Assemblee.

Steeds meer parlementsleden van LRM klagen er over dat ze er bij zitten voor spek en bonen. Alles wordt aan de top beslist, die top zijnde Macron en zijn beperkte staf. Die parlementsleden hebben het gevoel dat ze gewoon bevelen moeten opvolgen, en dat is ook zo. Wie amendementen indient, wordt scheef aangekeken en vaak onder dwang gezet om die in te trekken.

De partij zelf bestaat nog nauwelijks. Parlementsleden klagen erover dat ze geen contact hebben met de lokale LRM-comités van hun kiesdistrict, maar die comités bestaan nog nauwelijks. Want de militanten van het eerste uur voelen zich volkomen overbodig, er is geen enkel intern leven, laat staan interne democratie. Er is alleen een zeer kleine top die beslist en orders doorgeeft. Participatieve democratie? Niet hier. Werken met het middenveld? Geschiedenis.

Meer fronde

Er is ook fronde bij de magistratuur. Minister van Justitie Nicole Belloubet had samen met de Hoge Raad van de Magistratuur drie kandidaten voorgedragen voor de vacature van procureur in Parijs. Macron heeft die simpelweg van tafel geveegd, hij wil op die post iemand van zijn keuze plaatsen.

Dit autoritair optreden zet ook kwaad bloed in de hoge politieke gelederen. Minister van Binnenlandse Zaken Collomb had zich de presidentiële woede op de hals gehaald met ten eerste aan te kondigen dat hij volgend jaar weer burgemeester van Lyon wil worden. En ten tweede door op BFM-TV te verklaren dat de president al te zeker is van zichzelf en geïsoleerd raakt van de samenleving. Met andere woorden, dat hij zich laat omringen door hovelingen die hem naar de mond praten..

Collomb, jarenlang burgemeester van Lyon, behoorde tot de rechtervleugel van de PS. Zijn komst naar LRM was voor Macron een zeer grote vangst. Net zoals Nicolas Hulot (de in augustus afgetreden minister van Ecologie) dat ook was. Op korte tijd is hij twee topfiguren uit zijn regering kwijt. Want hoezeer hij ook aan Collomb trok, die wou niet langer blijven. Misschien ook wel gefrustreerd door de zaak Benalla, de veiligheidsagent van het Elysée, die deze zomer Macron al in de problemen bracht.

Niet onbesproken

Tot overmaat van ramp zijn andere medewerkers niet onbesproken. Minister van Cultuur Françoise Nyssen, uitgeefster, deed in de kantoren van haar uitgeverij Actes-Sud in Aix-en-Provene en Parijs illegale werkzzamheden uitvoeren. Het ging om geklasseerde gebouwen waarvoor een vergunning nodig was. Bovendien verzuimde ze de uitbreiding in oppervlakte aan de belastingdiensten te melden. Het parket van Parijs voert een onderzoek uit.

De nieuwe minister van Sport, Roxana Maracineanu, blijkt in een sociaal appartement te wonen. Haar voorgangster, Laura Flessel, moest al ontslag nemen wegens financieel gesjoemel. En de nummer drie van het Elysée, Alexis Kohler, wordt beschuldigd van ernstige belangenvermenging ten gunste van de familie rederij.

Europa

Macron hoopt zich te herpakken met een Europees project. Hij stelt de EU-verkiezingen van mei volgend jaar voor als een strijd tussen progressieven, met hemzelf als kopman, tegen de nationalisten aangevoerd door de Hongaarse premier Viktor Orban. Tussen liberalen en illiberalen. In Frankrijk wordt dat een herhaling van de strijd Macron- Le Pen.

Maar wie gelooft dat verhaal. Peilingen geven LRM en het RN van Le Pen eenzelfde percentage, iets meer dan 20 %. En de rest dan? Macron wil liefst vergeten dat er toch nog altijd een linkerzijde is. Bovendien, wie vindt hij in de EU als partners? De Spaanse Ciudadanos, pure Spaanse nationalisten, de liberalen van Verhofstadt, maar die Macron niet als chef herkennen, en de Italiaanse ex-premier Matteo Renzi die mogelijk een nieuwe partij opricht.

Renzi, nog zo een gevallen wonderboy. Net als Macrons parlementslid Manuel Valls, Franse ex-premier, die nu hoopt volgend jaar burgemeester te worden van Barcelona. Dat verkoopt hij ook al als een Europees project. Europa verdient betere projecten.

Dit artikel verscheen eerder op Uitpers.