De anti-racistiese demonstratie de 29ste had wat dat betreft niet hetzelfde effekt als de demonstratie een jaar eerder, na 'Hoyerswerda'. Toen sloten veel burgers zich aan. Dat gebeurde nu niet. Het klimaat is verhard.
De Duitse politici zijn hiervoor grotendeels verantwoordelijk. De media suggereren dat Kohl in 1990 niet kon voorzien waartoe de snelle 'Vereniging' - lees annexatie - zou leiden. Maar alle serieuze ekonomiese studies voorspelden enorme problemen. Kohl offerde louter om de verkiezingen te winnen de DDR-ekonomie op. Inmiddels is meer dan de helft van de mensen in de ex-DDR 'overbodig'. Ekonomiese krisis en uitzichtloosheid bepalen het beeld, speciaal voor de jeugd.
Dat leverde al begin 1991 verschillende regionale verkiezingsoverwinningen voor de SPD op. Als afleidingsmanoevre voor politiek falen maakten de CDU/CSU-politici vervolgens het asielbeleid tot verkiezingsthema - met sukses. Maar extreem-rechtse groepen benutten de door de politici veroorzaakte stemming, maakten verkiezingsdoorbraken en voerden hun akties op. Inmiddels zijn zij tot een serieuze politieke faktor uitgegroeid.
Rostock is wat dat betreft een mijlpaal: op dezelfde dag dat het enkele honderden fascisten lukte het asielzoekerscentrum in brand te steken, sprak de SPD-top zich alsnog uit voor een wijziging van grondwetsartikel 16, dat ooit borg stond voor een ruimhartig asielbeleid als 'boetedoening' voor het nazi-verleden. Diezelfde SPD is nu ook voorstander van het inzetten van Duitse troepen buiten eigen grenzen, nog zo'n taboe sinds W.O. II.
Meegaandheid zal links echter niet helpen, integendeel. Een verrechtsend klimaat moet met een helder alternatief tegemoet worden getreden, of er ontstaat een logika van meer, en hardere maatregelen. Zoals de 'verkoop' van 43.000 afgewezen asielzoekers - merendeels zigeuners - aan Roemenië. Snelrecht en meer bevoegdheden voor de politie om op te kunnen treden 'tegen rechts en links extremisme'. Dat de autoriteiten die bevoegdheden vooral tegen links zullen inzetten zagen we in Rostock.
Toch moeten we niet vervallen in anti-Duitse reakties. Duitsland nam en neemt veel meer asielzoekers op dan andere Europese landen. De voortdurende aandacht van politiek en media voor 'kriminele minderheden' en 'illegalen' scherpt ook in Nederland het klimaat. Wie zich de publieke reakties op het optreden van de mariniers tegen de junks bij Perron Nul in Rotterdam voor de geest haalt, weet dat er ook hier veel werk te verrichten valt voor anti-racisten.