Sinds de aanval van Hamas op 7 oktober over het hek dat de Gazastrook omringt, die openluchtgevangenis met 2,3 miljoen gevangenen, heeft een stroom van afschuw de tv-schermen van de wereld overspoeld. De beelden van slachtpartijen aan de andere kant van het hek werden al snel overtroffen door beelden van bloedbaden binnen het hek. Het doden van Israëli's (bijna 1.400) stopte met het einde van de inval van Hamas aan het einde van dezelfde dag, afgezien van het kleine aantal slachtoffers van latere raketlanceringen vanuit Gaza en het onbekende lot van de Israëlische gijzelaars. De massamoord op Palestijnen door de intensieve bombardementen op stedelijke burgerconcentraties binnen Gaza is sinds 7 oktober in hoog tempo toegenomen, waarbij dode lichamen die zich met een angstaanjagend tempo opstapelen in duizenden en duizenden.

Het is bekend dat Hamas gelooft dat alle stemgerechtigde Israëlische burgers verantwoordelijk zijn voor de onderdrukking van het Palestijnse volk door hun staat, waarbij ze zich beroepen op een zeer verwerpelijke notie van 'collectieve verantwoordelijkheid'. Het doden van niet-strijders is een misdaad ‒ niet alleen het doden van burgers, maar ook het doden van soldaten die zich hebben overgegeven en van krijgsgevangenen. Dezelfde opvatting van 'collectieve schuld' heeft duidelijk de opeenvolgende bombardementen van Israël op de Gazastrook geleid sinds het leger het gebied in 2005 ontruimde. In de afgelopen vijftien jaar tot aan de vooravond van 7 oktober was de verhouding tussen Israëlische en Palestijnse dodelijke slachtoffers 1/20,8 volgens VN-cijfers. Toegepast op de huidige situatie zou deze verhouding leiden tot het doden van meer dan 29.000 Palestijnen. De vrees is gerechtvaardigd dat de uiteindelijke tol nog hoger zal uitvallen.

Verklaringen van Israëlische functionarissen zijn buiten alle proporties. De sinistere aankondiging van minister van defensie Yoav Gallant zorgde voor opschudding: 'Ik heb een volledige belegering van de Gazastrook bevolen. Er zal geen elektriciteit zijn, geen voedsel, geen brandstof, alles is afgesloten.... We vechten tegen menselijke beesten en handelen daarnaar.' Een openlijke schending van het internationaal recht die een oorlogsmisdaad vormt, werd dus gerechtvaardigd door het ontmenselijken van een hele bevolking.

De Israëlische president Isaac Herzog beriep zich schaamteloos op collectieve verantwoordelijkheid: 'Het is een hele natie die verantwoordelijk is. Deze retoriek over burgers die zich er niet van bewust zijn, die er niet bij betrokken zijn, klopt niet. Het is absoluut niet waar. Ze hadden kunnen opstaan, ze hadden kunnen vechten tegen dat kwaadaardige regime....' Door een tragische ironie herhaalt deze verklaring, die Herzog later probeerde terug te draaien, de argumentatie van Hamas met nog minder geldigheid omdat Israëli's hun regering kiezen terwijl Gazanen dat niet doen.

Kun je je voorstellen dat Westerse leiders zulke verklaringen afleggen na een terroristische aanval op hun grondgebied? Zou George W. Bush in de nasleep van 9/11 over de Afghanen hebben kunnen zeggen dat hun hele natie verantwoordelijk is omdat ze Osama bin Laden en zijn mannen eruit hadden kunnen gooien of in opstand hadden kunnen komen tegen de Taliban die ze onderdak boden? Had de Amerikaanse president een totale blokkade van Afghanistan kunnen afkondigen terwijl hij het volk beesten noemde?

Waarom worden dergelijke uitspraken dan getolereerd, zo niet regelrecht vergoelijkt, door Westerse leiders in hun overdreven uitingen van onvoorwaardelijke solidariteit met Israël in de nasleep van 7 oktober? De enig mogelijke verklaring heeft ook te maken met collectieve schuld, dit keer als zelfbeschuldiging. De deelname aan de vernietiging van de Europese Joden en het gebrek aan actie om dat te voorkomen zijn de erfzonde geworden van het Euro-Atlantische Westen, geboren als een geopolitieke entiteit in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog.

Die oorspronkelijke schuld is door de Israëlische staat als wapen gebruikt vanaf de aanloop naar zijn oprichting in 1948 tot op de dag van vandaag. Het is intensief gebruikt onmiddellijk na 7 oktober, vooral in de verklaring dat het de bloedigste dag voor Joden was sinds de Holocaust, een beschrijving die snel alomtegenwoordig werd in de westerse media. De voor de hand liggende functie van deze typering is om een continuïteit tot stand te brengen tussen het nazisme en Hamas ‒ 'moderne nazi's' in de woorden van de Israëlische ambassadeur bij de VN ‒ en op dezelfde manier tussen nazi-Duitsland en Gaza.

Dat is inderdaad de perceptie die dominant is in het Westen. Het is gebaseerd op een verdraaiing van de werkelijkheid: de meeste Israëli's die op 7 oktober werden gedood, waren Joden. Dat is waar. Maar zij waren geen vervolgde minderheid die systematisch werd uitgeroeid door een machtige staat die het grootste deel van Europa bezette, maar leden van een bevoorrechte meerderheid in een apartheidsstaat die de Westelijke Jordaanoever en Gaza al 56 jaar bezet houdt en hun bevolking een aaneenschakeling van onderdrukking oplegt. Voeg daaraan toe dat deze staat wordt geregeerd door een extreemrechtse regering met neonazi-ministers en je beseft hoe onlogisch de analogie van 7 oktober met de Holocaust is.

Er is het Westen en er is de rest. Het grootste deel van de wereld ‒ vooral in het Zuiden, zoals bleek tijdens de spoedzitting van de Algemene Vergadering van de VN ‒ ziet de kwestie Israël-Palestina vanuit een heel ander perspectief: niet als een voortzetting van de Tweede Wereldoorlog, maar als een voortzetting van de lange geschiedenis van het kolonialisme. Zij zien Israël als een koloniale staat, het resultaat van een kolonisatieproces dat nog steeds voortduurt op de Westelijke Jordaanoever. Ze zien de Palestijnen als slachtoffers van kolonialisme, wanhopig vechtend tegen een veel machtiger kolonisator in een krachtsverhouding die dichter ligt bij die van Europese invasies van Noord-Amerika of Australazië dan bij die van andere koloniale gebieden. En daarom zien ze de daad van Hamas als weer een voorbeeld van die lukrake geweldsexcessen waarmee de geschiedenis van de antikoloniale strijd is bezaaid, excessen die verbleken bij de veel zwaardere tol van koloniaal geweld.

De discrepantie tussen het Westen en de rest wordt nog verergerd door het feit dat westerse regeringen niet alleen hun medeleven betuigden met de Joodse slachtoffers van 7 oktober, maar tegelijkertijd elke hint naar de context ‒ het feit dat de aanvallen van Hamas 'niet in een vacuüm gebeurden', zoals de secretaris-generaal van de VN, António Guterres, het formuleerde en de Israëlische ambassadeur opriep tot zijn ontslag ‒ wegwuifden, zo niet veroordeelden. Ze leken ook de oorlogsmisdaden goed te keuren die de Israëlische regering had begaan, te beginnen met de blokkade tegen de bevolking van Gaza, de gedwongen verplaatsing van de bevolking en het bombarderen van grote delen van de stedelijke burgerbevolking in de strook.

Zoals Jeffrey Feltman, voormalig hoofdambtenaar bij de VS en de VN, het verwoordde: 'Wat is een betere manier om de perceptie in het zogenaamde Mondiale Zuiden te versterken dat Amerika met twee maten meet dan Washington's veroordeling van de Russische vernietiging van de Oekraïense burgerlijke infrastructuur te vergelijken met Washington's relatieve stilzwijgen over Israël's vernietiging van de Gazaanse burgerlijke infrastructuur?'.

Het is dus zo dat Gaza meer dan enig ander conflict in de moderne geschiedenis de opdeling tussen het mondiale Noorden en Zuiden is gaan belichamen, evenals een 'botsing van beschavingen' die een botsing van barbarismen blijkt te zijn. Dat is heel ernstig, want het verergert de spanningen die zich vertalen in het overslaan van conflicten van het Zuiden naar het Noorden ‒ een terugslag waarvan de aanslagen van 11 september tot op de dag van vandaag de meest spectaculaire manifestatie zijn. 

Zoals iedereen weet, ontketende 11 september op zijn beurt een cyclus van door de VS geleide oorlogen in het Zuiden met verwoestende gevolgen voor Afghanistan en Irak en daarbuiten. Er is geen andere manier om te voorkomen dat deze bloedige spiraal escaleert in intensiteit en omvang dan het naleven en handhaven van het internationaal recht en het tonen van kwalitatief gelijke en kwantitatief evenredige consideratie voor alle slachtoffers, of dat nu Joden, Oekraïners of Palestijnen zijn.

[Noot van de redactie: Een groot Amerikaans liberaal dagblad vroeg Gilbert Achcar om een artikel over de voortdurende oorlog in Gaza, maar wees zijn inzending uiteindelijk af als 'niet geschikt voor ons'].

Dit artikel stond op New Politics. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.