Geen spektakel maar strijd

De media waren er niet gerust op. Over de protesten deden allerlei spookverhalen de ronde. Zo voorspelde een Schotse krant een tekort in de bloedvoorziening als gevolg van de protesten. En de Financial Times presenteerde op 17 juni een verhaal over Aziatische hackers die zouden proberen informatie te stelen uit computers van regeringen en multinationals. Die middag waren de Aziatische informatiedieven in een artikel in de krant Evening Standard veranderd in 'anti-G8 actievoerders'.

Geschiedenis
Wat is de G8? Een beetje geschiedenis. Sinds 1975 komen de regeringen van de belangrijkste industriële staten in het westen jaarlijks bijeen om hun onderlinge kwesties te bespreken. Sinds 1977 bestond de zogenaamde G7 uit Frankrijk, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Japan, Italië, Duitsland en Canada. Ook is de EU sindsdien vertegenwoordigd, waardoor het aantal deelnemers eigenlijk acht werd. In 1998 werd Rusland een volwaardig lid en werd de naam ook daadwerkelijk veranderd in G8.
Onderwerpen op de agenda zijn niet alleen economische kwesties als internationale handel of de relaties met ontwikkelingslanden. Ook kwamen kwesties als energievoorziening, terrorisme, mensenrechten en wapenhandel aan bod. Daarnaast heeft de G8 een netwerk aan kleinere bijeenkomsten tussen bijvoorbeeld ministers gecreëerd. De jaarlijkse top zoals die plaatsvond in Schotland is dus niet de enige activiteit van de G8. Maar het zijn vooral deze jaarlijkse toppen die veel invloed hebben. Er worden prioriteiten gesteld en beslissingen genomen op al deze vlakken. Erg democratisch is dit allemaal natuurlijk niet.

Schuldenlast
In zijn bestaan heef de G8 al verschillende mooie beloften gedaan. De meest recente was de beslissing om 'tot honderd procent van de schuld van de allerarmste landen af te schrijven'. Deze belofte kwam op een moment dat een groeiend aantal mensen bewust werd van de rampzalige wurggreep waarin de arme landen gehouden worden. In 2002 betaalden arme landen in totaal 39 miljard dollar aan rijke landen. In hetzelfde jaar ontvingen de arme landen slechts 17 miljard dollar aan ontwikkelingshulp. Ondanks alle mooie woorden is er nog steeds sprake van een stroom van kapitaal van het arme zuiden naar de rijke landen in het noorden. Schuldenaflossing is in veel arme landen al jarenlang een grotere kostenpost dan bijvoorbeeld gezondheidszorg. Een addertje zit hem natuurlijk in de omschrijving 'tot honderd procent'; een schuldenvermindering van een procent valt hier ook onder.
Ook geldt dit nieuwe initiatief alleen voor de allerarmste landen, de zogenaamde HIPC's (Higly Impoverished Countries) waar een groot aantal zeer arme landen, zoals Ethiopië, buiten vallen. In de kleine lettertjes van de overeenkomst staat bovendien dat deze niet geldt voor multinationale banken als de Inter-American Development Bank en de Asian Development Bank. En juist deze banken zijn de grootste schuldeisers van een aantal HIPC's. Andere grote schuldeisers zijn het IMF, de Wereldbank en de African Development Bank. En deze schelden nooit schulden kwijt. Wat het voorstel inhoudt is dat een deel van de schulden die landen bij deze drie instellingen hebben, worden afgelost door de G8 landen. Met geld dat oorspronkelijk bestemd was voor ontwikkelingshulp.
Bovendien zijn er aan de schuldenvermindering voorwaarden verbonden wat betreft het economische beleid van de betrokkenen. De uitverkoren landen komen namelijk alleen in aanmerking als zij doorgaan met het uitvoeren van neoliberale hervormingen als het privatiseren van natuurlijke grondstoffen en belangrijke economische sectoren, het verhogen van de kosten voor onderwijs enzovoort. Maar dit neoliberale beleid veroorzaakt juist armoede.
De mooie beloftes van schuldenvermindering worden gebruikt als chantagemiddel om landen te dwingen door te gaan met hetzelfde economische beleid dat hun schuldenlast heeft gecreëerd. Het werk van activisten om juist de structurele schade die het neoliberalisme met zich mee brengt bloot te leggen en voor volledige kwijtschelding, wordt zo vele malen moeilijker
Dit nieuwe, met veel bombarie omgeven, initiatief is kortweg geheel onvoldoende. Wat nodig is, is een onvoorwaardelijke en volledige kwijtschelding van de externe schuld van de Derde Wereld. Dat stelt deze landen in staat gezondheidszorg, onderwijs en andere sociale voorzieningen te verbeteren en nieuwe banen te creëren. Bovendien geeft het de arme landen de soevereiniteit terug om zelf te beslissen over hun economische beleid en dit niet langer voor te laten schrijven door internationale schuldeisers.
Natuurlijk is de oproep van veel NGO's dat de ontwikkelingshulp verhoogt moet worden terecht. Als de in de G8 vertegenwoordigde landen zich houden aan hun in 1979 gedane belofte om 0.7 procent van het nationale inkomen aan ontwikkelingshulp te besteden zou de hulp al verdubbeld zijn. Zelfs het Groot-Britannië van de zogenaamde armoedebestrijder Tony Blair besteedt slechts 0.36 procent van haar inkomen aan hulp. Maar dan moet dit geld ook daadwerkelijk naar de arme landen gaan en niet naar het IMF, de Wereldbank en andere schuldeisers.
Maar het belangrijkst is dat ontwikkelingslanden in staat moeten zijn om hun eigen economie te ontwikkelen en te beschermen. De soevereiniteit van de ontwikkelingslanden is van centraal belang. Er moet dus een einde komen aan het voorschrijven van economisch beleid door westerse landen. Maar dit cruciale punt staat op de G8 top niet ter discussie.

Make Poverty History
Wel is de schuldenlast een belangrijk thema in het protest tegen de G8, ook in Schotland. In het bijzonder de grote demonstratie onder het motto 'Make poverty history' had de schuld als thema. Deze demonstratie werd georganiseerd door een grote coalitie van gematigde NGO's, milieuorganisaties en vakbonden. Daarnaast heeft het de steun van beroemdheden als Bono en Bob Geldof. Hoewel niet helemaal kritiekloos ziet de Make poverty history coalitie de valse G8 beloftes als 'een goed begin'. Bono zei zelfs dat er geschiedenis werd geschreven. Het belangrijkste doel: 'de G8 dwingen om hun belofte van halvering van de armoede in 2015 na te komen'. Het instituut van de G8 zelf of de neoliberale politiek die ermee samenhang wordt niet in twijfel getrokken.
Bij sommige activisten bestaat de vrees dat Make Poverty History gebruikt wordt om aan de G8 nieuwe legitimiteit te geven. Zogenaamd hervormingsgezinde politici als Tony Blair proberen het imago van de G8 om te vormen tot dat van armoedebestrijder. Door te vertrouwen op beloftes van de G8 zelf lopen Make Poverty History en haar beroemde woordvoerders, volgens critici, met open ogen in deze val.

Spektakel
De gigantische Live8 concerten, georganiseerd door Geldof, werden voorgesteld als een belangrijke stap in een bewustwordingscampagne. Maar de concerten roepen grote kritiek op. Het debat dat Live8 hielp creëren, blijft uiterst begrensd. Geldof en zijn medestanders hebben een groot vertrouwen in de hervormingsplannen van Blair. Van een discussie over de structurele oorzaken van armoede is geen sprake en zo’n discussie is ook niet gemakkelijker geworden nu Blair de steun van Bono en Geldof heeft. Tijdens de Live8 concerten en in interviews met celebrities als Geldof en Bono wordt voortdurend de valse indruk gewekt dat het probleem slechts een kwestie van welwillendheid is. Maar het gaat juist om de structurele economische politiek van de G8.
Maar er is meer reden voor kritiek. Het is zonder meer waar dat de globaliseringsbeweging behoefte heeft aan culturele uitdrukkingsvormen. Maar de tegenculturele vormen en uitingen die de beweging nodig heeft staan in schril contrast met de Live8 concerten waar multimiljonairs uit de vermarkte, vercommercialiseerde big business die muziek heet hun imago konden oppoetsen. Live8 is in wezen niets anders dan een zoveelste happening in de neoliberale spektakelsamenleving – niet wat de beweging nodig heeft.

Alternatieven
Een aantal meer radicale organisaties heeft het G8 Alternatives gevormd. Naast deelname aan Make poverty history organiseerde G8 Alternatives mee aan andere demonstraties en directe acties. Door middel van acties als de blokkade van de Faslane basis, waar kernwapens zijn gestationeerd, en acties tegen banken legde G8 alternatives de verbinding tussen verschillende thema's in de globaliseringsbeweging. G8 Alternatives riep ook op tot een demonstratie langs het hotel waar de top zelf plaats vond. De Scottisch Socialist Party, die onderdeel uitmaakt van G8 Alternatives, nam deel aan de demonstratie onder het motto ‘Make capitalism history, make socialism the future’ (‘Maak kapitalisme geschiedenis, en socialisme de toekomst’). Hoewel de SSP erin slaagde een motie aangenomen te krijgen in het Schotse parlement, waarin het recht op demonstreren wordt erkend, en de organisatoren een vreedzame demonstratie beloofden, verbood de Britse regering aanvankelijk de demonstratie.
Daarnaast hebben autonome en anarchistische groepen en organisaties het Dissent netwerk gevormd. Dissent is al geruime tijd actief om mensen te mobiliseren, voornamelijk in activistenkringen. Uit deze hoek kunnen niet alleen de meest verregaande acties verwacht worden, zoals een blokkade van de G8 vergadering. Ook organiseert Dissent heel creatieve acties. Zo vind er een ‘golftoernooi voor het volk’ plaats en voert het 'Clandestine Insurgent Rebel Clown Army' de operatie H.A.H.A.H.A.A (Helping Authorities House Arrest Half-witted Authoritarian Androids) uit. Ondanks hun soms grote onderlinge verschillen over wat bijvoorbeeld de meest effectieve actievormen zijn, zijn deze groepen het er over eens dat de G8 top niet de oplossing kan bieden voor armoede in de wereld. In tegendeel, de G8 maakt juist deel uit van het probleem.

Reactie toevoegen

Plain text

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop