Hou je d’r buiten Cockie!

En daar zit hem het probleem. Die mening wil de regering nu juist niet weten. Sterker nog, zij doet er alles aan om een referendum waar die burger zijn of haar mening kan geven te omzeilen. De hele procedure bij het tot stand komen van dit nieuwe verdrag is er op gericht om de burgers van Europa buiten spel te zetten. “Hou je d’r buiten Cockie”, is het devies.

Bij de Grondwet was er formeel nog sprake van enige openbaarheid en democratie in de vorm van een Conventie. En het resultaat zou in vele landen in referenda aan de burgers worden voorgelegd. Nu heeft men zich weer volledig teruggetrokken in de Brusselse binnenkamertjes. De Grondwet was een poging om het bestaande - ondemocratische en neoliberale - Europa een democratische legitimering te geven. Ook het referendum had die bedoeling.

Maar in plaats van na het Franse en Nederlandse ‘nee’ serieus te gaan praten over een ander (voor de meerderheid van de bevolking wel gewenst Europa) kiest men er voor om buiten de bevolking om de plannen in een ander jasje toch door te zetten.

Referenda in andere landen werden afgelast. In Nederland werd de aangekondigde Brede Maatschappelijke Discussie over de toekomst van Europa nooit gevoerd. De vele miljoenen van het Europafonds waren niet beschikbaar voor wie campagne tegen de Grondwet had gevoerd. Kortom, er werd alle moeite gedaan om geen recht te doen aan de nee-stem.

Het eerste resultaat van hun inspanning ligt er nu in de vorm van een Brussels akkoord. De belangrijkste veranderingen ten opzichte van de Grondwet zijn de volgende. Er worden een aantal termen en namen vervangen. De term Grondwettelijk Verdrag verdwijnt en de minister van Buitenlandse Zaken zal geen minister maar coördinator worden genoemd. De verwijzing naar de vlag en de hymne verdwijnt uit het verdrag. Het Handvest van grondrechten verdwijnt ook uit het verdrag en wordt vervangen door een verwijzing die het handvest wel juridisch bindend maakt. (Daarbij wordt een uitzondering gemaakt voor het Verenigd Koninkrijk waar het Handvest niet bindend wordt.)

Met uitzondering van het laatste zijn dat veranderingen die met de beste wil van de wereld niet anders dan als cosmetisch omschreven kunnen worden. Dat geldt ook voor het aangenomen voortel van de Franse president Sarkozy om de ‘vrije en onvervalste concurrentie’ als principe van de Unie te schrappen. Dat neoliberale uitgangspunt is al op zoveel andere plaatsen in het verdrag vastgelegd dat het noemen ervan bij de principes van de EU nooit meer dan een symbolische betekenis heeft gehad.

Daarnaast zijn er een paar punten die een iets meer inhoudelijk karaker lijken te hebben.

Dat is het uitzonderen van ‘diensten van algemeen economisch belang’ (zoals woningbouwcoöperaties, pensioenstelsels en gezondheidszorg) van de Europese marktregels. Het is echter maar zeer de vraag of dat ook echt iets verandert. Immers, de vraag of er in een bepaalde sector marktwerking wordt ingevoerd is nu - en ook onder de Grondwet - primair aan de lidstaten. Alleen als er van marktwerking sprake is moeten de Europese regels worden gevolgd. Ook dit punt lijkt dus geen wezenlijke verandering.

Tot slot is er dan de zogenaamde rode kaart (de mogelijkheid van nationale parlementen om al te wilde plannen van de Commissie te stoppen). De Grondwet voorzag in een gele kaart waarmee nationale parlementen de Commissie konden verzoeken een voorstel in heroverweging te nemen. Nu zouden nationale parlementen een voorstel werkelijk kunnen stoppen, vandaar de omschrijving rode kaart. Maar hier zit duidelijk een addertje onder het gras, want het aantal nationale parlementen dat hier voor nodig is, is wel veel groter dan bij de gele kaartprocedure.

Al met al is er dus niets wezenlijks veranderd en zal het nieuwe verdrag vooral een van toeters en bellen ontdane Grondwet zijn. Oude wijn in nieuwe zakken, vooral bedoeld om nieuwe referenda te voorkomen. Met dit Europa en met deze procedures raken we op een gevaarlijke ondemocratische weg. Maar het tij kan nog gekeerd worden. Cockie hoeft zich er helemaal niet buiten te houden. Cockie kan zelf haar stem laten horen op www.wijwillenreferendum.eu.

En als genoeg Cockies dat doen, dan kan blijken of de Nederlandse burger echt wel zo tevreden is als Balkenende meent.

Dit stuk verscheen eerder op het NRC expertlog

Reactie toevoegen

Plain text

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop