Op 11 juli 2022 overleed Frans van der Vlugt. Volkomen onverwacht. Aan een hartstilstand. Tijdens een vergadering op ‘zijn’ school Zadkine in Rotterdam. Terwijl hij bezig was met de organisatie van een Zomerschool op Zadkine. Dit zag niemand aankomen. Frans doet niet meer mee op deze aarde. Op 21 juli is hij gecremeerd. Die gelegenheid werd bijgewoond door 105 mensen en gevolgd door velen via een streaming. Zijn broer, een nichtje, een collega en een kameraad voerden het woord. Zijn kist dreef van ons weg in een enorme bloemenzee.
Frans werd in 1950 geboren in Lisse. Hij groeide op in een behoudend bollentelersmilieu. Tijdens zijn militaire dienst radicaliseerde Frans. Hij werd actief in de VVDM (Vereniging Van Dienstplichtige Militairen) en sloot zich aan bij de ’witte’ BVD (Bond Voor Dienstplichtigen), een socialistische soldatenorganisatie. Belangenstrijd en machtsvorming van onderop zouden vanaf dat moment richting geven aan zijn leven.
Na zijn diensttijd verhuisde Frans naar Den Haag en ging hij studeren aan de KSA (Katholieke Sociale Academie). Hij deed mee aan de bezetting van die academie om meer zeggenschap voor studenten te bereiken. In die tijd, de zeventiger jaren, werd Frans ook lid van de IKB (Internationale Kommunisten Bond), de Nederlandse afdeling van de trotskistische Vierde Internationale. Hij raakte betrokken bij tientallen zo niet honderden acties tegen militarisme, kapitalisme en imperialisme. Solidariteit, óók internationale solidariteit stond hoog in zijn rode vaandel. Vrijwel nooit was hij te beroerd om te demonstreren, te manifesteren, te colporteren, te discussiëren en te organiseren.
Op twee fronten sprong zijn inzet het meest in het oog. Dat waren het onderwijs en de vredesbeweging.
Na de sociale academie kwam hij uiteindelijk terecht in het middelbaar beroepsonderwijs van het Zadkine College in Rotterdam. Op school was hij niet bij iedereen geliefd. Het hogere kader vond hem soms wat ‘lastig’. Maar evengoed werd hij getolereerd en gewaardeerd omdat zijn inzet voor de leerlingen buiten kijf stond. Hij zette zich in voor diverse vormen van extra ondersteuning van die leerlingen, waaronder de Zomerschool. Op en vanuit de school was Frans actief als vakbondsman. Eerst in de ABOP (Algemene Bond van Onderwijzend Personeel), later in de opvolger daarvan de AOB (Algemene Onderwijs Bond).
Het andere front was de vredesbeweging. Frans is jarenlang de voorzitter geweest van het HVP (Haags Vredes Platform). Een hele prestatie! Hij hield héél verschillende politieke stromingen bijeen in dat HVP en droeg ertoe bij dat honderdduizenden zich keerden tegen kernwapens en de neutronenbom. Frans werd nota bene als radicale revolutionair-socialist gekozen tot voorzitter door anarchisten, kommunisten, socialisten, sociaaldemocraten, christenpacifisten en zelfs een enkele loslopende linksige liberaal! Nogmaals, een hele prestatie! Hij schreef zo mee aan de geschiedenis van Nederland.
Misschien dat zijn gevoel voor humor zijn positie versterkte. Want Frans kon behoorlijk sarcastisch zelfs cynisch uit de hoek komen, je kon ook ontzettend met hem lachen. Hij was een groot fan van Freek de Jonge en van Koot en Bie en waagde zich wel eens aan een imitatie. Maar ook op eigen kracht bevorderde hij met humor de relativering en de ontspanning. Hij was één van de oprichters van het SLK (Socialisties Lach Kollektief). Wars van partijdiscipline, oekazes en dodelijke ernst moest er méér gelachen worden. Ik herinner me een feest waar het SLK optrad met een persiflage op linkse politici. Frans nam de stalinist Marcus Bakker op de hak als ‘Maartje Bakker’, inderdaad met een hoog stemmetje en in een jurk. Dat veroorzaakte enige onrust. Sommige aanwezigen begonnen te joelen en scandeerden: “SLK is BLK”. Oftewel SLK is een Búrgerlijk Lach Kollektief. Daar hebben we dan ook weer smakelijk om gelachen.
Frans is niet tot aan zijn dood lid van de Vierde Internationale gebleven. Toen er rond de millenniumwisseling kritiek kwam op zijn toenemende afwezigheid bij de landelijke vergaderingen van de SAP (Socialistisch Alternatieve Politiek), de opvolger van de IKB, hield hij de eer aan zichzelf. Hij had geen zin meer in bijeenkomsten waar hij niets of weinig had te brengen en te halen. Hij zat diep in zijn onderwijspraktijk en die vroeg het leeuwendeel van zijn aandacht. Hij bleef wél links. Hij bleef ook een fel tegenstander van allerlei vormen van discriminatie. Maar hij had weinig op met de woke-stroming binnen links. Overdrijving, symboolpolitiek en cancelculture wees hij af.
Natuurlijk deed Frans meer dan vakbondswerk en aan politiek. Hij voetbalde bijna 40 jaar als rechtsback, eerst bij HDV (Hou Dapper Vol) en later bij Celeritas. Hij zeilde bij Krekt Oert Wetter in Friesland. Hij maakte ook reizen. Met vrienden en kameraden ging hij o.a. naar Berlijn, Rhodos, Sicilië, Oostenrijk en Engeland. Na een cursus op een kasteel in Frankrijk sprak Frans vloeiend Frans (!). De laatste jaren huurde hij in de zomer een auto en maakte tochten door Frankrijk, inclusief Corsica, en Italië. Hij bezocht dan festivals en musea. Na thuiskomst vertelde hij daar met graagte over in zijn lievelingsrestaurant La Lanterna aan de Haagse Groenmarkt. Het blijft verbijsterend dat hij dit niet meer zal doen. Zijn dood blijft een donderslag bij heldere hemel. Nog onlangs riep hij dat ie honderd zou worden. Hij rookte niet voor niks niet! En hij zou nieuwe joggingschoenen kopen om in conditie te blijven. Hij mankeerde niks! Toch…
Sommige mensen dachten of denken dat Frans eenzaam moet zijn geweest. Daar ben ik het niet mee eens. Hij ging vaak zijn eigen weg en genóót daar dan van. Hij zei dat ook. Hij zei altijd dat hij het zichzelf prima naar de zin kon maken. En zo nodig zocht en vond hij gezelschap. Dat gezelschap en zijn kameraden zullen hem missen en óók met vreugde aan hem terugdenken.
Dit stuk verscheen oorspronkelijk op Konfrontatie.
Vaar wel, rust zacht.
Vaar wel, rust zacht.
Mooi geschreven, Rob…
Mooi geschreven, Rob.
Vaarwel kameraad Frans :-)
Reactie toevoegen