Mexico werd in 2006 overspoeld door een golf van protest. De Zapatistas begonnen hun 'Andere campagne'; een poging om de versplinterde sociale bewegingen van Mexico samen te brengen. In juni vond de presidentsverkiezing plaats welke dankzij fraude 'gewonnen' werd,door de rechtse kandidaat Felipe Calderón. Daartegen werd een maand lang door zijn centrum-linkse tegenstrever Andrés Manuel López Obrador met een massale protestbeweging geprotesteerd. En ondertussen vormde in mei een staking van leraren in de zuidelijke staat Oaxaca het startsein voor een beweging die het vertrek eist van de rechtse, corrupte gouverneur Ulises Ruiz Ortiz.

De leraren en de Volksvergadering van de Volkeren van Oaxaca - bekend onder de Spaanse initialen APPO - legden de hoofdstad stil en bezetten overheidsgebouwen. Ortiz reageerde hierop door het inzetten van knokploegen die demonstranten mishandelden en vermoordden. Tot nu toe zijn minstens 15 mensen gedood, waaronder Brad Will - een Amerikaanse filmmaker die verbonden was aan het Indymedia netwerk. We plaatsen hier twee artikelen met over de ontwikkelingen in Oaxaca, een interview en een artikel van een Nederlandse activiste die net terug is uit Mexico.

'De beweging stelt alles ter discussie'

Hernán Ouviña had een gesprek met Flavio Sosa, lid van de 'voorlopige gemeenschappelijke raad' van APPO, in het tentenkamp op Santo Domingo Plaza, een bolwerk van het verzet in Oaxaca
Hoe is APPO begonnen?

"In Oaxaca bestaat een lange traditie van volksvergaderingen, die terug gaat tot de tijd voor de komst van de Spanjaarden - de volksvergadering is de hoogste autoriteit in inheemse gemeenschappen - en APPO werd opgericht met het doel een democratische verzameling van deze vergaderingen te zijn; een vergadering van alle inheemse volken."
In APPO zijn niet minder dan 350 organisaties verzameld?
"Inderdaad. Vanaf het begin namen gemeenschaps- en wijkorganisaties deel naast vakbonden, politieke frontorganisaties en NGO's. Vandaar dat APPO zoveel verschillende dimensies heeft. In november dit jaar organiseren we een congres om een meer solide structuur te creëren, inclusief een beginselprogramma. In eerste instantie was de creatie van APPO een reactie op de agressie tegen de stakende leraren en een middel om het vertrek van gouverneur Ulises Ruiz Ortiz te bereiken. In de loop van de tijd won het idee veld dat we niet alleen Ortiz moeten afzetten maar ook de levensomstandigheden moeten veranderen. APPO is slechts de helft van de beweging, de andere helft staat op straat. De beweging is in principe vreedzaam maar in staat om zich te verdedigen bijvoorbeeld tegen de aanvallen van de oproerpolitie."
Hoe heeft het bestuur vorm gekregen en wat is haar relatie tot de basis?
"Het bestuur is tot stand gekomen op een algemene vergadering, op 20 juni van dit jaar. We noemen het nu nog een 'voorlopige' raad maar tijdens het komende congres gaan we proberen deze een meer blijvend karakter te geven. De raad vertegenwoordigt zowel regio's als de meest actieve organisaties. Individuen en organisaties zijn op verschillende wijze betrokken bij de beweging. Oaxaca is een uitgestrekte, versplinterde regio en daarom is het onmogelijk om een permanente, centrale leiding te hebben. We proberen APPO een afspiegeling van alle verschillende gemeenschappen te laten zijn."
Welke richting gaat APPO op na het congres?
"Dat weten we nog niet. De beweging was een reactie op brute agressie maar stelt nu alles ter discussie: de media, die in sommige gevallen zijn bezet en overgenomen, de traditionele manier van politiek bedrijven die we proberen te veranderen, de politieke partijen en zelfs de leiders door het creëren van een collectief bestuur. Hierdoor is APPO een beweging geworden die tegen het systeem ingaat en daarom verontrusten we de politieke klasse."
Wat gebeurt er als jullie Ortiz afzetten maar de regering een gelijksoortige gouverneur in zijn plaats benoemd?
"Dat zal Oaxaca niet toelaten en dat weten ze. Als Ortiz valt zal het feest zijn. De enige manier waarop dit conflict opgelost kan worden is door het vertrek van Ortiz en het gestand doen van de belofte om Oaxaca te hervormen."
Overwegen jullie om samen te werken met andere bewegingen in Mexico, zoals de Zapatistas en de beweging tegen de kiesfraude?
"Jammer genoeg is dat nu geen prioriteit, ook al zijn we voorstander van democratisering van het land. De sociale structuur in Oaxaca heeft zware schade opgelopen; mensen hebben hun baan verloren, leraren onderwijzen niet meer, er is onrust en de gezondheidszorg ligt plat. We bevinden ons in een noodsituatie en moeten eerst onze lokale problemen oplossen. Maar dat betekent niet dat we landelijke kwesties negeren. Ik denk dat het nodig is dat we banden aangaan met andere bewegingen."
APPO leden zeggen dat ze een beweging van de basis zijn en niet van leiders. Wat bedoelen ze daarmee?
"Kijk, ik ben een van de meest bekende gezichten van APPO maar als ik het op een akkoordje zou gooien met Ortiz zou de beweging me opzij zetten. Ik neem geen beslissingen op eigen houtje, ik heb slechts de verantwoordelijkheid - om met de pers te spreken en een standpunt uit te dragen - maar ik controleer de APPO niet. Dit is geen autoritaire beweging, waar een paar leiders aan de touwtjes trekken.
Een paar mensen hebben hier op de muur geschreven 'als je een leider creëert, creëer je een tiran'. Ze hebben goede redenen om dat te zeggen en we respecteren hen. We hebben kameraden die de hamer en sikkel dragen maar er zijn hier ook mensen van katholieke basisgemeenschappen. Het is belangrijk om te begrijpen dat het om een beweging van de hele samenleving gaat en dat we proberen samen te leven en samen verder te gaan."

Dit artikel is een bewerking van een interview dat eerder verscheen op www.negations.net

Repressie of omwenteling?


Carla was in Oaxaca, waar ze gezien heeft hoe de beweging van de grond kwam en groeide. Ze kijkt ze terug op een inspirerende maar ook beangstigende tijd.

Drie weken ben ik nu terug uit Oaxaca. We zijn daar twee maal een week geweest, begin oktober en begin november. We hebben gezien dat mensen uit heel verschillende organisaties en achtergronden samen kunnen werken en met enthousiasme bouwen aan een grote progressieve beweging. Ondanks de vele arrestaties, verdwijningen en stakingen die maanden duurden waardoor mensen geen inkomen hadden bouwde men door aan een toekomst waarin iedereen gelijk is en mensenrechten gerespecteerd worden.

Het andere stuk over Oaxaca in deze Grenzeloos is geschreven voor de politie op 29 oktober het stadscentrum bezett en voor de op dit moment plaatsvindende repressie tegen iedereen die maar iets met de protesten of met APPO te maken heeft. Zaterdag 25 november was er een zogenaamde 'megamars' in Oaxaca, de zevende. De APPO hoopte de politie in het stadscentrum te omsingelen en daar twee dagen lang te houden. Ze hoopte dat de federale politie zich terug zou trekken uit het centrum van Oaxaca. Na een urenlange patstelling begon de politie echter op de duizenden demonstranten te schieten, zowel met traangas als met scherp. Er vielen veel gewonden, veel mensen zijn vermist en veel gearresteerd. Ook zijn er berichten, uit verschillende bronnen, van minstens drie doden. De lichamen zouden meteen zijn meegenomen door de politie. De politie viel huizen binnen en arresteerde mensen zomaar op straat. De radio van APPO, Radio Universidad die heel belangrijk was voor de communicatie, is na het veroveren van de laatste barricade vlakbij de universiteit opgehouden uit te zenden en overgedragen aan de rector van de universiteit. Arrestanten hebben helemaal geen rechten, niet op juridische bijstand, niet op contact met buiten en niet op weten waarvan ze beschuldigd worden. Velen worden gemarteld. Allen zijn overgebracht naar een andere deelstaat. Het is nu donderdag 30 november en er komen steeds meer berichten binnen over gruwelijke mensenrechtenschendingen in Oaxaca.

Er is in de zomer en in de herfst hard gewerkt aan het bij elkaar krijgen van alle bewegingen en organisaties die zich verzetten tegen het huidige beleid in Mexico. APPO heeft een aanzet gegeven tot een soort volkscongres op landelijke schaal, dat op 18 en 19 november bij elkaar is geweest. Zelf hebben ze een groot congres gehouden op 10, 11 en 12 november. Hierin richtten ze de CEAPPO (Consejo Estatal de la Asamblea Popular de Pueblos de Oaxaca) op, een volksvertegenwoordiging op deelstaatsniveau. Ruim drieduizend mensen deden mee met de vergadering. Dit laat zien dat veel mensen betrokken zijn bij het opbouwen van een democratie, zoals APPO dat voorstelt. CEAPPO is heel divers en bestaat uit mensen uit alle regio's van de staat Oaxaca en uit zo veel mogelijk lagen van de bevolking. Er zijn speciale eervolle plaatsen gereserveerd voor de politieke gevangenen. Alle leden van CEAPPO hebben dezelfde rechten en plichten. Uit een stuk op NarcoNews.com: "De geest van CEAPPO is revolutionair, in een pacifistische, democratische en humanistische manier, die openlijk anti-neoliberaal is en gebaseerd op de traditionele kracht van de mensen, de usos y costumbres (de traditionele gebruiken en tradities van de inheemse volken), een methode van besturen die open, transparant en eerlijk is. Een belangrijk onderdeel van de raad zijn de brede mogelijkheden om bestuurders op het matje te roepen, referenda en volksraadplegingen te houden. Inhoudelijk staat CEAPPO voor economische en sociale rechtvaardigheid, gelijkheid van iedereen, respect voor verschillen, respect voor vrouwen, respect voor inheemse volken en hun autonomie, en de ontwikkeling in het voordeel van de volken van Oaxaca met veel aandacht voor duurzaamheid en hernieuwbare grondstoffen."
In september bij een vorige megamars zei een van de woordvoerders van de leraren Enrique Rueda Pacheco: "We zijn een landelijke beweging. We roepen op tot eenheid, inclusief met de PRD, de Zapatistas en het hele land.... We hebben geen band, geen relatie en geen overleg met welke gewapende guerrilla organisatie dan ook. We respecteren alle vormen van verzet en strijd; mensen vechten op hun eigen wijze." Samenwerking binnen 'links' lijkt in Mexico te lukken, vandaar de enorme repressie tegen de APPO. Mexico staat nu aan de vooravond van of nog veel meer repressie, die Calderon al aangekondigd heeft, of van een burgeroorlog of revolutie.
Maar wat er ook gebeurt, zoals NarcoNews journalist Al Giordano schrijft: "De dag komt dat miljoenen zich zullen verzetten, allemaal tegelijk, en de macht over zullen nemen van de machtigen die twee tegenstanders hebben gecreëerd voor iedereen die ze gevangen hebben gezet en drie voor iedereen die ze vermoord hebben."

In de komende 'Buiten De Orde' verschijnt een langer stuk van Carla over Oaxaca. Meer informatie over de ontwikkelingen in Oaxaca is te vinden op Indymedia, Indymedia Chiapas en narconews.com