Nederland heeft in de Europese ministerraad de leiding genomen van het verzet tegen een voorstel van de Europese Commissie. De Commissie wil arbeidsmigranten binnen de EU die het land waar ze werken verlaten langer hun werkloosheidsuitkering uit het werkland laten behouden. Momenteel behoudt in de EU een arbeidsmigrant die ontslagen wordt en het land verlaat die werkloosheidsuitkering drie maanden. Dat zouden zes maanden worden. Kan niet, vindt Nederland, dat daarmee de kop neemt van een groep landen met daarin ook België, Duitsland, Oostenrijk,…. Eigenaardig genoeg wordt de Nederlandse regering daarin gesteund door de SP. ‘Afpakken die uitkering’, zo zegt woordvoerder Jasper van Dijk, volgens de NOS. ‘Je moet de kat niet bij het spek zetten’, twittert hij. De SP dringt aan op een debat in de Tweede Kamer.

In de media verscheen mooi getimed een hetzerig artikel over Poolse arbeidsmigranten die hun geëxporteerde werkloosheidsuitkering ‘misbruiken’.

Waarover gaat het? Een arbeidsmigrant uit een ander EU-land, bijvoorbeeld (?) uit Polen, die in Nederland komt werken heeft dezelfde rechten als mensen die in Nederland wonen. Als hij (of zij) ontslagen wordt en aan de voorwaarden voldoet, geeft dit recht op een werkloosheidsuitkering. Niets aan de hand. Wanneer hij het land verlaat valt hij in principe onmiddellijk terug op de Poolse uitkering. Maar dat heeft nogal wat administratieve voeten in de aarde (loopbanen moeten worden opgeteld, en dergelijke), en dus behoudt hij gedurende drie maanden zijn Nederlandse werkloosheidsuitkering, om de overgang soepel te laten verlopen. Hij moet dan wel blijven voldoen aan de voorwaarden waaraan de uitkering gekoppeld is, zoals werk zoeken.

Nu zouden Polen die werkloosheidsuitkeringen ‘exporteren’ (in 2016 ging het om 4.462 gevallen) in werkelijkheid geen werk zoeken, omdat de Nederlandse werkloosheidsuitkering hoger ligt dan de Poolse lonen, of omdat zij eenmaal ontslagen van de gelegenheid gebruik maken om vrienden en familie in het vaderland te bezoeken, en niet om er te gaan werken. Na een kort verblijf keren zij veelal gewoon naar Nederland terug. De discussie hierover doet denken aan de pogingen van de Britse premier Cameron destijds kinderbijslag die door arbeidsmigranten naar het gezin in een ander EU-land gestuurd wordt te korten in functie van de levensduurte in het leefland van het gezin.

Om de een of andere reden staat niet alleen de Nederlandse regering, maar dus ook de SP, ten gevolge van dit ‘schandaal’, op de achterste poten. Dit is om meerdere redenen bizar.

De SP heeft altijd volgehouden dat haar verzet tegen arbeidsmigratie nooit gericht was tegen de arbeidsmigranten, integendeel. In dit geval eist de SP echter dat arbeidsmigranten die het land verlaten hun Nederlandse uitkering onmiddellijk verliezen. Het is immers onmogelijk de Poolse overheid te dwingen de verplichting werk te zoeken te handhaven.

Een van de argumenten van de SP tegen arbeidsmigratie is dat veel van die migranten gescheiden worden van hun familie. Maar wanneer Poolse arbeidsmigranten, die dus ontslagen zijn, van de werkloosheidsuitkering gebruik maken om een tijdje weer bij hun familie te zijn geeft dit aanleiding tot een hetze.

Tenslotte sluit dit ook naadloos aan bij het neoliberale verhaal dat te hoge uitkeringen de oorzaak zijn van het feit dat mensen niet werken. In feite gaan deze Poolse arbeidsmigranten echt wel weer aan het werk, en in de regel heel hard, alleen gaan zij eerst even langs bij hun gezin of familie.

Ik heb zelf lang in de Belgische sociale zekerheid gewerkt, meer bepaald de verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. Het is een feit dat nu en dan mensen met een uitkering betrapt werden die heimelijk bijverdienden als besteller van huis-aan-huisbladen, toiletdame of, in één geval, zelfs als escort. Het mag niet, het verbod op niet-toegelaten arbeid moest worden gehandhaafd, sancties werden genomen, daar was iedereen het over eens. Maar ik heb het nooit meegemaakt dat een linkse partij mee deed in een mediahetze tegen deze mensen. Ook van de SP in Nederland heb ik nooit iets in die zin vernomen. Maar als het gaat over mensen niet-van-bij-ons dan liggen de kaarten voor de SP blijkbaar anders.

Photo: Roel Wijnants