De lonen naar beneden, de WAO-ers harder aanpakken, de bijzondere bijstand en de huursubsidie verminderen, de Melkert banen schrappen, het ziekenfondspakket inkrimpen, korten op ontwikkelingssamenwerking en bezuinigen op natuur en milieu, de waslijst van asociale maatregelen is oneindig. De economische recessie wordt afgewenteld op de meest kwetsbare groepen. Men creëert ruim baan voor de auto- en kernenergielobby en het bedrijfsleven in het algemeen.
Dat het bezuinigingsbeleid en de loondaling de recessie nog verder zullen versterken neemt de ploeg van Balkenende en Zalm op de koop toe. Het gaat hen om iets anders, iets hogers. Men wil gunstiger voorwaarden scheppen voor het functioneren van het bedrijfsleven, ook op langere termijn. Daarom beperkt het rechtse offensief zich niet slechts tot het sociaal-economisch terrein, maar heeft het ook een sterke repressieve component. Onder het mom van harde aanpak van criminaliteit en bestrijding van terrorisme worden tal van maatregelen genomen en voorbereid die mensen tegen elkaar opzetten, een sfeer van wantrouwen creëren en allerlei vormen van gerechtvaardigd verzet criminaliseren. Opdat wij uiteindelijk allemaal gaan geloven dat het normaal is dat de rijken steeds rijker worden, of dat onze Marokkaanse buren ons naar het leven staan.
Het is dan ook zaak niet alleen naar de afzonderlijke maatregelen kijken. Afzonderlijke maatregelen treffen vaak maar een kleine groep, maar tezamen creëren ze een klimaat waarin geen enkele verworvenheid meer veilig is.
Links staat dan ook voor de geweldige uitdaging om de onvrede te bundelen en om te zetten in een effectief verzet. Van verschillende kanten zijn er inmiddels initiatieven genomen. GroenLinks werkt aan een maatschappelijk tegenakkoord. Uitgaande van ‘vier centrale politieke waarden’: duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid, openheid en internationale solidariteit, worden er tien maatschappelijke doelen genoemd die men de komende vier jaar wil realiseren. Hoe GroenLinks de maatschappelijke krachten wil mobiliseren om een dergelijk akkoord dichter bij te brengen is echter vooralsnog onduidelijk.
De SP kiest voor een andere aanpak, waarbij directe acties voorop staan. Kamerleden trekken momenteel het land door om de achterban voor te bereiden op acties tegen het kabinet B2. Op grote schaal worden er folders en ander actiemateriaal gedrukt. De PvdA is nog niet hersteld van het blauwtje dat men in de formatie liep. De partij richt zich tegen de politiek van het kabinet, ook op veel punten waar men zelf bij de formatiebesprekingen mee akkoord was gegaan. Tegelijkertijd houdt men niet op te benadrukken dat de partij zich niet te veel in een oppositiehoek moet laten drukken. Het strategisch perspectief blijft natuurlijk deelname aan een regering met het CDA. Ook de opstelling van de vakbeweging is zeer tweeslachtig. Ze zet weliswaar een grote mond op - de kwalificaties als 'asociaal beleid', 'bak ellende' en dergelijke niet van de lucht, maar het polderen zit de bestuurders zo diep in de genen dat aan deze krachttermen meteen wordt toegevoegd dat de verhoudingen ook niet al te veel moeten verslechteren omdat 'we' toch in het overleg met deze regering tot zaken moeten komen.
Ook in de milieubeweging en onder mensen die zich bezig houden met mensenrechten, vreemdelingen, en allerlei andere thema’s worden acties voorbereid. Maar laten we geen illusies hebben. Balkenende 2 is geen kabinet dat zich door een beetje actie van zijn koers zal laten brengen. De sterke man van de ploeg, Gerrit Zalm, lijkt zich zelfs te verheugen op de confrontaties en het maatschappelijk verzet. Laat de demonstranten maar komen, het Malieveld en wij zijn er klaar voor, is zijn boodschap.
Linkse activisten, of ze nu lid zijn van de SP, Groenlinks of de PvdA, actief zijn in de vakbeweging of daar buiten, milieuactivisten en mensen die in de antiracistische, de antifascistische of andere delen van de linkse beweging, staan voor een gezamenlijke uitdaging: het versterken en bundelen van alle vormen van verzet tegen dit kabinet en zijn afzonderlijke maatregelen. Daarbij kunnen we ons geen overdreven profileringsdrang, sektarisme of het claimen van bepaalde bewegingen of acties permitteren.
Het platform Keer het Tij waarbij meer dan 200 organisaties aangesloten zijn heeft het initiatief genomen voor een landelijke demonstratie op de eerste zaterdag na prinsjesdag: 20 september in den Haag. Dat kan naast de activiteiten van afzonderlijke organisaties een begin zijn van een gezamenlijk antwoord van links op de nieuwe bak ellende die ons te wachten staat.