Op 30 november vorige jaar ging de FNV campagne voor koopkracht en echte banen in Utrecht van start. In de media is sindsdien misschien niet zo veel van die campagne te merken, maar onder de oppervlakte gaat hij wel degelijk door. Rob Marijnissen, bestuurslid van de woonafdeling Amsterdam van Bondgenoten FNV neemt de stand van zake op.

In verschillende sectoren wordt er strijd gevoerd voor een nieuwe CAO. Dat geldt bijvoorbeeld voor de schoonmakers, de verpleeg- en verzorgingshuizen en de vrachtafhandeling op Schiphol. Elders worden CAO acties voorbereid zoals door de gemeenteambtenaren, in de zorg en op veel andere plaatsen. In sommige gevallen heeft de strijd al zichtbare resultaten opgeleverd zoals bij Tata Steel in IJmuiden waar de laagste loonschalen er meer op vooruitgaan dan de afgesproken loonsverhoging van 2,5%, jeugdlonen stijgen met 14% en uitzendkrachten na een jaar hetzelfde werk aan een vast contract kunnen komen. Er is een eind gekomen aan de verslechteringen van hun arbeidsvoorwaarden.

In diverse sectoren worden landelijke acties gevoerd zoals onlangs in de Sociale Werkvoorziening waar veel mensen achter de geraniums dreigen te komen. De landelijke demonstratie en staking van 6.000 mensen op dinsdag 11 februari uit deze sector was heel goed. Zeker gezien het feit dat in deze sector de mensen (nog) niet zo sterk georganiseerd waren. Ook bij de gehandicaptenzorg en in de ziekenhuizen rommelt het omdat de cao-onderhandelingen moeizaam verlopen en er in de gehandicaptenzorg ook ontslagen dreigen.

Er is meer nodig Er wordt meer gestaakt en actie gevoerd door de FNV dan in de jaren hiervoor. Leden en kaderleden van de FNV zijn meer bij acties betrokken en vanuit de FNV wordt dat gestimuleerd. Daarmee worden meer mensen actief voor de FNV, wat hard nodig is. Er is echter meer nodig. Meer focus op gezamenlijk optreden van de FNV tegen het beleid van dit kabinet, want daar worden de besluiten genomen die ons als werknemers hard raken, en die kunnen we niet van tafel krijgen door acties in afzonderlijke bedrijven en sectoren alleen.

Dat is niet makkelijk want werkgevers en regering houden hun poot stijf wat het gevoel dat actievoeren toch niet helpt blijft voeden. Bovendien maken ze gebruik van de hoge werkloosheid om de angst te vergroten. Rechts beleid om zondebokken als schuldigen van maatschappelijke problemen aan te wijzen bevorderen de verdeeldheid op de werkvloer en op straat.

Daarnaast staan niet alle sectoren waarin de FNV actief is in de actiemodus. Na jaren van vooral polderen moeten mensen geactiveerd worden zowel in de werkorganisatie van de FNV als op de werkvloer. Dan gaat het er niet alleen om om mensen te overtuigen hun angst opzij te zetten. Maar ook om het bijbrengen van wat een vakbond is en wat je collectieve belangen zijn en dat je daarvoor eenheid en solidariteit met je collega’s nodig hebt. Dat je alleen zo kan winnen.

Gemeenten Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart is voor meer mensen duidelijk geworden dat de bezuinigingen van Rutte er erg hard inhakken en dat de gemeenten met de problemen worden opgezadeld. Belangrijke taken worden door het rijk overgeheveld naar de gemeenten die veel minder geld krijgen voor de uitvoering daarvan. Het gaat hier om: jeugdzorg, arbeidsmarktbeleid met name de uitvoering van de participatiewet en langdurige zorg in de thuissituatie. Zorgtaken zijn of worden op veel plaatsen wegbezuinigd zoals de huishoudelijke hulpen voor mensen met een beperking waaronder veel ouderen. Door de bezuinigingen worden de taken uitgekleed en dreigt er langzamerhand een maatschappelijk ramp: meer zelfmoorden, nog meer eenzame mensen die thuis doodgaan zonder dat iemand dat in de gaten heeft, hoger brandgevaar en vooral steeds meer armoede bij kwetsbare groepen.

De druk vanuit de samenleving op gemeentebesturen is veel groter geworden op thema’s als langdurige zorg, dreigende ontslagen in de publieke sector, woningnood en achterstallig onderhoud en dwangarbeid. Dwangarbeid (werken zonder loon voor een uitkering) en mensen verplichten tot vrijwilligerswerk zoals mantelzorg door familieleden stuit op veel weerzin. Dit beleid is in de landelijke politiek bepaald en kan hoogstens worden voorkomen of afgezwakt door gemeentebesturen onder druk te zetten om verdringing van reguliere banen te stoppen Dwangarbeid en verplicht “vrijwilligerswerk” haalt de kwaliteit van dienstverlening en producten omlaag omdat er niet met gekwalificeerd personeel wordt gewerkt. De acties van mensen die nu al dit lot moeten ondergaan gesteund door een landelijke campagne van de FNV hebben dit punt op de agenda weten te zetten tegen de rechtse druk om de mensen met een uitkering in de beklaagdenbank te zetten.

Bredere aanpak De FNV heeft ook in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen landelijk campagne gevoerd over de thema’s werk, inkomen en zorg. Op vele plaatsen werden discussiebijeenkomsten gehouden. Op zich lijkt dat niet spectaculair, maar het effect van deze bijeenkomsten was positief. De bijeenkomsten werden over het algemeen goed bezocht en vaak waren er nieuwe gezichten te zien. Kaderleden van de bond die de bijeenkomsten organiseren zien waar de problemen en de woede en onvrede bij mensen zit. Het gaat daarbij om een fatsoenlijk dak boven je hoofd, en goede zorg waar je als ouderen op kunt rekenen en een respectvolle behandeling door de overheid als burger en het scheppen van banen vooral voor jongeren door de overheid en dergelijke. Dat is motiverend en het geeft ook de mogelijkheid om meer dwarsverbanden te ontwikkelingen en om de strijd breder aan te pakken. Niet alleen de werkers in de zorg verzetten zich tegen de afbraak, ze doen dit samen met de bewoners en familieleden. De FNV heeft meer smoel gekregen en het vertrouwen bij kaderleden groeit, maar er is nog veel te winnen.

Er is groeiend verzet vanuit de vakbeweging en andere sociale bewegingen, maar de vakbeweging heeft op dit moment nog niet de draai gevonden om het verzet te bundelen. Landelijke voorlichtingskampagnes over belangrijke thema’s die breed leven zoals de zorg, koopkracht en banen moeten doorgaan. Er zou gewerkt moeten worden aan het omzetten van sectorgebonden acties in landelijke acties die breder zijn en meer kracht tonen. Dat is geen gemakkelijke opgave. De vakbond als actieorganisatie moet van ver komen, maar ze heeft in ieder geval de weg terug gevonden naar meer smoel en daadkracht.

robmarijnissen[at]grenzeloos.org