‘Dankzij aids hebben we nu het homo-huwelijk.’ Het klinkt wat wrang, maar dit was één van de uitspraken die werden gedaan tijdens het zesde online Grenzeloos Gesprek. Het geeft aan dat een ernstige crisis aanleiding kan zijn tot vooruitgang, vermits op de juiste wijze gereageerd wordt. De juiste reactie op de corona-crisis en wat er van de strijd tegen aids geleerd kan worden, dat stond centraal in dit Gesprek.
Harde actie
Op zondagmiddag 25 mei werden 25 deelnemers welkom geheten bij Grenzeloos op Zoom. Paul Mepschen verwelkomde als gespreksleider in het bijzonder twee sprekers, te weten Peter Drucker en Theo van der Meer.
Paul gaf Peter Drucker, o.a. marxistisch homo-activist, als eerste het woord. Peter keek terug naar de periode dat HIV en Aids de kop opstaken in Amerika, begin tachtiger jaren vorige eeuw. Nadat aids aanvankelijk vooral in homo-kringen dood en verderf had gezaaid, organiseerde in 1987 een groep strijdbare homo’s zich in Act Up (Aids Coalition to Unleash Power). Zij eisten aandacht, onderzoek en behandeling. Ze voerden harde acties bij farmaceutische bedrijven, ziekenhuizen en overheidsinstellingen. Ze zochten ook solidariteit, onderling en in de buitenwereld, nationaal en internationaal. Lesbiennes brachten hun ervaringen uit de emancipatiestrijd in. Vanuit de medische wereld kwam er steun van lieden als Anthony Fauci, die nu als immunoloog Donald Trump terzijde staat. Mede onder invloed van mensen als Fauci, maar ook als gevolg van geboekte resultaten, nam na verloop van tijd de radicaliteit van de anti-aids-beweging zichtbaar af. Er kwámen meer en betere medicijnen, maar veel armen en zwarten in de VS en in Afrika blijven daarvan verstoken. Terwijl aids nu kan worden uitgeroeid, gebeurt dat dus niet.
‘ Exit Only!’
Vervolgens gaf Paul, je bent moderator of niet, het woord aan Theo van der Meer. Theo stelde zich voor als iemand die 50 jaar geleden al ‘uit de kast’ kwam en als biograaf van de eerste homo-emancipatie-aanjager in Nederland, Jacob Schorer. Hij belichtte enkele verschillen tussen de anti-aids-beweging in Amerika en die in Nederland. Volgens hem was de beweging hier minder radicaal en vrij snel ingekapseld. Je kon er zelfs carrière mee maken. De anti-kapitalistische stroming was zwak. Het tijdschrift Dialoog voerde bijvoorbeeld als leus: ‘ Stem links, stem desnoods VVD!’ . Ook was er hier soms sprake van anti-seks in de anti-aids-campagne. Zo verschenen er affiches met een foto van billen, gemaakt door Robert Mapplethorpe, met de tekst ‘ Exit Only!’ . Maar net als in Amerika zijn hier ook successen geboekt. De inwilliging van de eis ‘Schone Naalden’ heeft duizenden het leven gered. En de aids-crisis heeft de discussie over homoseksualiteit enorm opengebroken. Zonder aids is het homo-huwelijk ondenkbaar.
Solidariteit
Daarna vroeg Paul aan Peter en Theo om in te gaan op de overeenkomsten en verschillen tussen aids en covid-19. Daarop wees Peter erop dat beide pandemieën een lange looptijd hebben, dus voorlopig de wereld nog niet uit zijn. De strijd voor onderzoek naar goede medicatie en voor de toedeling daarvan aan iedereen die het nodig heeft, is overeenkomstig. Misschien dat de corona-crisis wat meer dwingt tot eisen op het gebied van bescherming op het werk en goede huisvesting en natuurlijk het afwentelen van de economische gevolgen op de sterkste schouders. In alle gevallen is solidariteit van groot belang om deze crisis te doorstaan. Theo sloot aan bij het belang van solidariteit, maar Paul wilde daar toch iets meer over horen. Waarop Peter stelde dat dit het voornaamste middel is waarmee in dit neo-liberale tijdperk meer research, bescherming en coördinatie kan worden afgedwongen. Hij zag wel twee complicaties bij het opbouwen van solidariteit. De eerste is het feit dat links, vooral de PvdA, gecompromitteerd is. De sociaal-democratie heeft immers jaren meegewerkt aan het neo-liberale beleid, aan bezuinigingen op zorg en gezondheidszorg. De tweede complicatie is de opkomst van extreem-rechts. Met racisme en complotverhalen is het moeilijk om eenheid te smeden. Theo zag nóg een hindernis: de tegenstellingen tussen homo-mannen en lesbo-vrouwen die in het verleden soms de kop opstaken, zijn niet allemaal overwonnen en kunnen eensgezind optreden in de weg staan.
Opnemen voor de jeugd
In bijdragen vanuit de digitale zaal werd aandacht gevraagd voor diverse zaken. Geopperd werd dat de corona-crisis een goede reden is om privatiseringen in de zorg terug te draaien. Het belang van preventie (research!) en goed voedsel zou eveneens makkelijker aantoonbaar zijn. Als kanttekening werd daarbij gemaakt dat elke positieve verandering momenteel stuit op een muur van depolitisering. Zelfs de SP komt slechts met deelkritiek (meer mondkapjes!) terwijl die partij toch veel deskundigheid bezit op het gebied van de zorg en blauwdrukken heeft voor een totaal beter systeem. Op de SP werd nog een pijl afgevuurd: terwijl de corona-crisis een wereldwijd verschijnsel is en alleen effectief internationaal kan worden bestreden, blijft de SP steken in een nationale aanpak.
Op een opmerking dat vooral veel jongeren lak hebben aan de corona-crisis, counterde Peter dat jongeren de afgelopen jaren juist voorop hebben gelopen in de strijd tegen de klimaat-crisis. En dat links het nu voor de jeugd moet opnemen in hun verzet tegen repressie en overheid en niet te veel moet aanleunen tegen ‘de autoriteiten’.
Ter afronding bleef Theo ondanks velerlei vooruitgang een tikkeltje pessimistisch over de toekomst, terwijl Peter met vertrouwen in de menselijke creativiteit zijn optimisme staande hield. En daarmee kon Paul Mepschen dit zesde Grenzeloos Gesprek afsluiten.
Reactie toevoegen