Derde Reconstructie

Dat de opstand vandaag zo uitgesproken multiraciaal is en uitgebreid gesteund wordt door witte mensen, heeft volgens professor Keeanga-Yamattha Taylor te maken met de algemene teloorgang van de Amerikaanse Droom. Ook witte mensen worden nu volgens haar in toenemende mate geconfronteerd met het feit dat de Amerikaanse Droom niet langer voor hen is weggelegd en dat is een lot dat ze delen met zwarte mensen. Bij gevolg staat de zwarte bevrijdingsbeweging ook voor steeds meer witte mensen symbool voor bevrijding. Het besef groeit dat er geen algemene bevrijding bestaat zonder zwarte bevrijding. In een interview met Democracy Now benadrukt Amna Akbar, tevens academica, dat de huidige opstand  gezien moet worden in het kader van een decennium van Amerikaanse protestbewegingen. De politiemoord op George Floyd mag dan wel de onmiddellijke aanleiding geweest zijn voor deze golf van verzet, het voorbereidende werk ervoor gaat jaren terug. Een beweging als Occupy plaatste sociale ongelijkheid opnieuw op de agenda en wees op het belang van prefiguratieve politieke praktijken, Black Lives Matter ontstond na de moorden en protesten in Ferguson en Baltimore en bleef als beweging organiseren en mobiliseren, Standing Rock bracht de strijd van de oorspronkelijke bevolking opnieuw naar de voorgrond. Nog belangrijker dan die spectaculaire erupties was wat zich op de achtergrond en in de luwte afspeelde: het organiseren, bijeenbrengen van mensen, het smeden van allianties en het ontwikkelen van praktijken. Dit heeft er volgens Akbar toe geleid dat we getuige zijn van zij noemt “de sterkste linkse en working class beweging” waarvan ze tijdens haar leven getuige is geweest. In een gesprek met The Intercept plaatst historicus Robin D.G. Kelley de huidige protestgolf binnen de ruimere traditie van zwarte strijd in de VS. Volgens hem moet wat vandaag gezien worden als een derde Reconstruction. De eerste Reconstructie vond plaats in de jaren 1860 en het was vooral een poging om na de slavernij de sociale democratie uit te breiden naar alle inwoners van de VS. De terugslag die daarop volgde was Jim Crow en terreur tegenover zwarte mensen. De tweede Reconstructie vond plaats in de jaren zestig en nam de vorm aan van de Civil Rights Movement. Ook tijdens deze Reconstructie was een inclusie van zwarte mensen in de democratie het doel, al kwamen er ook steeds meer sociale kwesties op de voorgrond tijdens die periode. Wat eigen was aan de eerste twee Reconstructies was dat ze zich nog volledig binnen het kader bevonden van de constitutie en in essentie een uitbreiding van bestaande rechten eisten. Volgens Kelley gaat de huidige generatie van activisten, die deel uitmaakt van de Derde Reconstructie, veel verder. Het hele systeem wordt nu in vraag gesteld. Abolationisme is nu mainstream geworden. Het gaat niet om een betere politie of betere gevangenissen, maar om de afschaffing van de politie en gevangenissen. Eén van de meest aangehaalde slogans tijdens de recente protesten is inderdaad ‘defund the police’. Wat niet zo lang geleden een radicale eis was die zich in de marge van het politieke spectrum bevond, situeert zich nu pal in het centrum van de politiek. Een andere eis die tegenwoordig vaak gehoord wordt is ‘cancel rent’: de eis dat er niet langer huur gevraagd kan worden in de context van een wild om zich heen grijpende pandemie en recessie. Of, positiever geformuleerd: het idee dat een dak boven het hoofd een basisrecht is. Volgens Akbar hebben beide eisen echter een zelfde kern. Uiteindelijk gaat het om privaat eigendom, en privaat eigendom kan op zijn beurt niet los gezien worden van het lot van zwarte mensen in de VS: “Privaat eigendom vormt de basis voor ons wettelijk regime. Het is een settler regime, een kapitalistische regime, een raciaal regime.”

Overwinningen

Wat opvallend is aan deze opstand, is dat hij in ijltempo vruchten aan het afwerpen is. Niet alleen worden radicale eisen genormaliseerd, er ontstaat ook een bereidheid om ze daadwerkelijk in te willigen. Steeds meer Amerikaanse steden maken er bijvoorbeeld werk van om het budget voor de politiediensten ernstig te gaan inperken. Seattle, waar manifestanten meer dan een maand lang een deel van het centrum bezet hielden en het omdoopten tot ‘autonome zone’, is van plan om het budget van de politie te halveren. Dat komt neer op een reductie van 76 miljoen dollar. Dat geld zou dan geïnvesteerd worden in de ‘communities’. En dat is slechts één van de vele voorbeelden. In Minneapolis, de stad waar de opstand begon, stemde de gemeenteraad unaniem voor het ontbinden van de bestaande politiekrachten. Verschillende scholen en universiteiten hebben tijdens de voorbije weken hun samenwerking met politiedepartementen opgezegd; op alle scholen van San Fransisco bijvoorbeeld is de politie voortaan niet meer welkom. In New York vloeit er voortaan 1 miljard minder naar de politie. Ook al gaat het ogenschijnlijk om lokale en misschien zelfs niet zo’n grote overwinningen, ze zijn wel illustratief voor een trendbreuk die verstrekkende gevolgen kan hebben. Voor het eerst sinds decennia vloeit er voortaan minder geld naar ordediensten en is er een algemene erkenning van het feit dat de politie teveel macht heeft. Die enorme switch werd na enkele weken van straatprotest bewerkstelligd, en dat op zich is spectaculair. Dit artikel is overgenomen van de wereld morgen.