Op een moment dat er, zelfs onder de Franse elites (!), steeds meer mensen verklaren dat we getuige zijn van het ontstaan van een 'nieuwe mei 68' en ze constateren dat er in het land nu .... 'een opstandige sfeer' heerst, kan je je nu redelijkerwijs afvragen: in hoeverre lijkt maart 2023 op mei 1968?

Het antwoord is dat het er inhoudelijk op lijkt, omdat in maart 2023 'zij van onder' niet alleen de regering maar ook de macht van 'zij van boven' actief, massaal en steeds radicaler uitdagen, net zoals de ‒ inmiddels legendarische ‒ mei 1968 had gedaan. Maar afgezien van deze heel belangrijke gelijkenis, blijven de verschillen talrijk en vooral niet zonder praktische implicaties.

1. Het eerste verschil is dat, in tegenstelling tot mei 68, nu niet alleen of vooral Parijs, maar alle grote, middelgrote en kleine steden, en zelfs dorpen, in Frankrijk gemobiliseerd zijn en op alle mogelijke manieren hun woede of liever hun anti-Macron woede tonen! En eigenlijk manifesteren ze het nog massaler en intenser dan in Parijs...

2. Het tweede verschil is dat, in tegenstelling tot wat er in mei '68 gebeurde, de vakbonden zich nu verenigd hebben als nooit tevoren in de afgelopen 40-45 jaar. En het is niet alleen de eenheid van de acht vakcentrales, van de meest radicale tot de meest gematigde. Deze eenheid is des te belangrijker omdat ze ook de niet-vakbondsleden omvat, die eraan gewend zijn geraakt om op gelijke voet met de vakbondsleden deel te nemen aan de besluitvorming (zoals de verlenging van hun stakingen) door de dagelijkse algemene vergaderingen van stakende werknemers op hun werkplekken bij te wonen.

3. Het derde verschil is dat, anders dan in mei '68, de samenwerking en eenheid van arbeiders met studenten en middelbare scholieren nu indrukwekkend is! Terwijl in mei '68 de solidariteitsdemonstraties van geradicaliseerde studenten naar de grote arbeidersbolwerken (bijvoorbeeld de auto-industrie) voortdurend op gesloten deuren stuitten en met vijandigheid en zelfs gewelddadige reacties van de beruchte CGT-ordedienst werden beantwoord, worden diezelfde solidariteitsdemonstraties van de studenten en middelbare scholieren nu niet alleen met open armen, applaus en omhelzingen ontvangen, maar worden ze ook uitdrukkelijk door de vakbonden gevraagd, zodat de jongeren en hun organisaties de blokkades en picketlijnen in de raffinaderijen, stations, transportdepots, enzovoort versterken! En een bijkomend bewijs van deze cruciale evolutie is het feit dat de vakbonden van studenten en middelbare scholieren nu deel uitmaken van de coördinatie tussen vakbonden en deelnemen aan haar werkzaamheden! .…

4. Het vierde verschil houdt verband met de verbreding van de programmatische en maatschappelijke horizon van de vakbonden en, bij uitbreiding, van de arbeidersbeweging. Terwijl in mei 1968 de vakbonden, en in het bijzonder de toen dominante CGT, elke feministische en ecologistische 'gevoeligheid' verwierpen, die ze niet aarzelden te kwalificeren als ... 'burgerlijk', is het nu voor de Franse vakbonden, en nog meer voor de CGT, simpelweg ondenkbaar om zich te onthouden van feministische en ecologische debatten en mobilisaties! En als bewijs: over enkele weken zal het volgende congres van de CGT waarschijnlijk voor het eerst een vrouw aan het hoofd van de Confederatie kiezen, die bovendien verklaart feministisch en zelfs ecofeministisch te zijn!

5. Het vijfde verschil betreft de politieke en sociale referenties van de vakbeweging en van de overgrote meerderheid van de gemobiliseerde arbeiders. In tegenstelling tot wat er in mei 68 gebeurde, is er nu geen kloof meer tussen de voorhoede van de vakbonden en die van de geradicaliseerde jongeren, want ze delen beide soortgelijke of zelfs identieke anti-autoritaire, democratische, anti-bureaucratische en anti-stalinistische, feministische en ecologische referenties en waarden.

Een van de gevolgen van deze zo veelbelovende evolutie is dat, in tegenstelling tot wat in mei 68 gebeurde, links van alle gezindten in de mobilisaties en daarbuiten zonder enig probleem samenwerkt met uiterst links van alle smaken en kleuren en zelfs met een deel van de anarchisten! En natuurlijk is het geen toeval dat de twee meest vooraanstaande klassenstrijdgerichte en radicale arbeidersbonden, de CGT en Solidaires, in de voorhoede staan van de beweging ter ondersteuning van het 'gewapende en ongewapende verzet van het Oekraïense volk', van de beweging van solidariteit met de vervolgde en gevangengenomen vakbondsleden in Wit-Rusland en van de beweging van solidariteit met de anti-oorlogs- en feministische bewegingen in Rusland.

6. Een zesde verschil verwijst naar het meest actuele nieuws, dat van de immense volksmobilisatie ter verdediging van het kostbaarste gemeenschappelijke goed, water, die Frankrijk het laatste weekend van maart op zijn grondvesten deed schudden: 25.000 tot 30.000 boeren, ecologen, eco-socialisten, vakbondsmensen en linkse activisten kwamen midden in de natuur in aanvaring met 3.600 CRS (oproerpolitie) en andere 'speciale eenheden', simpelweg omdat ze de bouw van 'mega-bassins' willen verhinderen, die het water opslaan dat door de grootgrondbezitters en de agro-industrie uit de grond wordt gepompt ‒ of liever gezegd gestolen ‒ en zo de rest van de boeren en de bevolking van dit water beroven op een moment dat Frankrijk gebukt gaat onder de ergste droogte in zijn geschiedenis!

Maar wat is de grote les van deze historische ecologische mobilisatie, die zeker beter gewaardeerd zal worden in de nachtmerrieachtige toekomst die de aanhoudende klimaatcatastrofe voor ons in petto heeft? Meer nog dan de brute repressie die nu drie activisten onder de tientallen gewonde betogers tussen leven en dood heeft doen belanden, is de grote gebeurtenis en de grote les van deze historische mobilisatie dat we de boeren van de Confédération Paysanne, hand in hand met de Groenen, de vakbondsmensen van de CGT en Solidaires, de activisten van Insoumise en die van de NPA en de anarchisten van de CNT, samen hebben zien demonstreren, bloeden en vechten tegen de repressiekrachten die de kapitalistische waterdieven verdedigen! Het is daar, midden in de natuur en midden op de vlakte van de Poitou-Charentes, dat het zo gewenste maar ook zo zelden gerealiseerde 'verbond van arbeiders en boeren' eindelijk werkelijkheid werd! ....

7. Het zevende en laatste verschil is dat als de Franse arbeidersklasse in mei 68 de grootste algemene staking aller tijden hield (8,5 miljoen stakers), althans tot het moment van schrijven van deze regels, de huidige explosie van de arbeidersklasse en het volk nog niet heeft geleid tot de algemene staking tot de eindoverwinning! De berichten die uitgaan van de vakbondsbasis, en vooral van de arbeiders als geheel, komen echter overeen dat de algemene staking een echte volkseis begint te worden.

Tegelijkertijd bevestigt de grote gebeurtenis van de mobilisaties van de afgelopen dagen ‒ namelijk het in actie komen van de jongeren die massaal demonstreren (500.000 jongeren demonstreerden op 23 maart in heel Frankrijk!) en die tientallen en tientallen faculteiten en middelbare scholen in het hele land bezetten en blokkeren ‒ de ergste angsten van Macron en zijn vrienden, terwijl het een enorme impuls geeft aan de arbeiders- en volksbeweging. Met andere woorden, de jongeren nemen het over en dat brengt ons nog dichter bij de mutatie van maart 2023 naar die zegevierende variant van mei 68, die we allemaal zo hard nodig hebben!....

Dit artikel stond op CADTM. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.