Afgelopen vrijdag 12 november vergaderde in Utrecht de lokale SP. Het werd een gedenkwaardige bijeenkomst. Aan de vergadering werd de volgende keuze voorgelegd: ofwel werd het vertrouwen gegeven aan een commissie samengesteld door de landelijke SP, ofwel werd de afdeling ontbonden. Er was geen mogelijkheid andere oplossingen voor te stellen, of een andere samenstelling van de commissie.
De voorgeschiedenis van deze ALV is bekend. Een tijd geleden werden twee leden van de afdeling door landelijk uit de SP gezet wegens lidmaatschap van het Communistisch Platform. De afdeling legde zich hierbij neer, in die zin dat deze twee sindsdien geen stemrecht meer hebben. Maar zij bleven wel als gast uitgenodigd met spreekrecht, ook in het afdelingsbestuur waar zij lid van waren. Dat leek een tijdje een leefbaar compromis.
Onlangs echter besliste de Partijraad van de SP dat ook de afgestoten jongerenorganisatie Rood en het Marxistisch Forum, een discussieplatform in de schoot van de SP, politieke partijen zijn. Het gevolg was dat nog eens negen leden van de afdeling Utrecht uit de partij werden gezet, omdat zij weigerden afstand te nemen van Rood of het MF.
Hierop besloot een algemene ledenvergadering in Utrecht deze beslissing naast zich neer te leggen, en de uitgesloten leden te handhaven als leden, ook in hun functies (in het afdelingsbestuur of als lijsttrekker voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart). Dit voorstel haalde een meerderheid (ook als je de stemmen van de uitgesloten leden niet zou meetellen).
Statuten
Na deze ledenvergadering besloot het afdelingsbestuur af te treden, omdat het enerzijds de beslissing van de algemene vergadering wilde respecteren, maar anderzijds wist dat deze opstelling tot het ontbinden van de afdeling zou leiden. Het demissionaire afdelingsbestuur nam wel haar verantwoordelijkheid voor de overgang, en riep een ledenvergadering bijeen om samen te praten over hoe verder.
Dit was buiten landelijk gerekend, dat zelf een ledenvergadering organiseerde rond de boven vermelde keuze: het vertrouwen geven aan de door landelijk samengestelde commissie, of ontbonden worden. De commissie zou zich beperken tot lopende zaken, het voorbereiden van de verkiezing van een nieuw bestuur en van een besluit over al dan niet deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart.
In de ene richting speelde het argument dat de Partijraad nu eenmaal met een grote meerderheid beslist heeft dat ook Rood en het Marxistisch Forum politieke partijen zijn, en dat een afdeling zich niet aan die beslissing kan onttrekken. Daar tegenover kan je stellen dat de Partijraad zelf de statuten niet respecteert, want Rood en het Marxistisch Forum zijn duidelijk geen politieke partijen en zo open je de deur voor willekeur. Voor de actieve leden in Utrecht was het moeilijk te accepteren dat leden die zij niet kenden als zolderkamercommunisten maar als actieve en betrokken leden uit de partij worden gestoten.
Factierecht?
Nu is het een feit dat het Communistisch Platform opereerde in de schoot van de SP als een geheime factie, met een eigen programma en interne discipline. Dus toch wel als een soort van partij in de partij, ook al is het geen kiesvereniging. Het CP zegt dat het partijregime van de SP geen andere keuze laat. Maar tegelijk voert het CP nu strijd onder de vlag van ‘het recht op factievorming’
Permanente facties in een partij zijn echter verre van het summum van interne democratie. Een permanente factie rond een alternatief programma en met een interne discipline is iets anders dan leden die tijdens discussies in de partij een platform vormen om hun ideeën te verdedigen, of meer permanente stromingen zoals in Die Linke.
Moeten facties dan verboden worden? Welke prijs ben je bereid daarvoor te betalen? Je kan ook in discussie gaan. Waarom is de leiding van de SP niet met Rood in discussie gegaan, bijvoorbeeld over de vraag van regeringsdeelname? Weinig leden zullen zich principieel uitspreken tegen elke regeringsdeelname. De vraag is dus hoe en in welke voorwaarden, en wat de plaats is van regeringsdeelname in je strategie. Daar kan je een constructieve discussie over voeren.
Maar die discussie is de SP-leiding niet aangegaan, ook al was het een brandend actuele kwestie. De reden is eenvoudig: het is niet de bedoeling in de SP te discussiëren over de koers van de partij, wanneer dat verder gaat dan een mondelinge bijdrage in je eigen afdeling. De leiding van de SP is simpelweg niet in staat een normaal democratisch debat aan te gaan over de koers van de partij. Liever wordt met procedures gezwaaid, ook al kost je dat dan je jongerenorganisatie en enkele grote afdelingen. Het is te gek voor woorden.
Splitsing
Uiteindelijk kreeg de commissie het vertrouwen van de ledenvergadering met 32 stemmen voor en 19 tegen.
Ik heb nog nooit zoveel leden gezien op een algemene vergadering. Er is vast veel rondgebeld. Maar het voorspelt niet veel goeds voor de toekomst, want hoe sterk is deze basis? De uitslag toont daarnaast dat ook veel leden die niet zijn uitgesloten het niet meer zien zitten, niet alleen door de manier waarop de afdeling nu behandeld is, maar ook door het gebrek aan democratische ruimte in de partij. Daarbij spreek ik vast niet alleen voor mezelf.
De situatie komt neer op een feitelijke splitsing van de afdeling, waarbij de vraag naar de levensvatbaarheid van elk van beide delen nu open ligt, en ook de vraag hoe zij in de toekomst met elkaar gaan omgaan. Dat hangt er ook van af hoe de crisis in de rest van de SP zich verder ontwikkelt.
Uit het artikel: “Permanente…
Uit het artikel:
“Permanente facties in een partij zijn echter verre van het summum van interne democratie. Een permanente factie rond een alternatief programma en met een interne discipline is iets anders dan leden die tijdens discussies in de partij een platform vormen om hun ideeën te verdedigen, of meer permanente stromingen zoals in Die Linke.”
Ik zie eerlijk gezegd niet zo'n groot verschil tussen permanente facties en ‘permanente stromingen zoals in Die Linke’. Het kan zijn dat die stromingen binnen Die Linke een zwakkere interne discipline kennen dan dat het CP kent maar dat verschil lijkt me gradueel. Ik kan me voorstellen dat sommige stromingen binnen Die Linke (Marx21 bijvoorbeeld) niet zo heel veel anders opereren dan het CP.
Mij is niet helemaal duidelijk wat de schrijver zelf vindt van het bestaan van minderheidsfacties binnen partijen als Die Linke en de SP.
Ha Kasper, even een korte…
Ha Kasper, even een korte reactie.
Ik ben tegen het verbieden van facties. Enerzijds, zoals je zelf schrijft, is het onderscheid tussen een factie, een tendens, een stroming of een platform niet altijd even scherp. Dus je weet waar je aan begint met verbieden, maar niet waar het eindigt. Anderzijds en vooral, wanneer een factie aan gehoor wint duidt dat op een politieke ontwikkeling. Daar moet je politiek inhoudelijk mee omgaan. Doe je dat niet, maar ga je verbieden, dan dood je het politiek leven in de schoot van je organisatie. Dat is een wel erg hoge prijs. De SP is daar een mooi voorbeeld van. De partij zit duidelijk in een impasse, maar heeft niet de instrumenten om er met de leden een constructief debat over te ontwikkelen. Met de laatste gebeurtenissen wordt dat er niet beter op. Jammer.
Maar ik beschouw het bestaan of het toestaan van facties niet als het summum van de democratie. Ik kom uit een organisatie (in België) met 'tendensrecht', zoals dat hoort in een trotskistische organisatie. Samen met andere leidende kameraden van die organisatie heb ik op een gegeven moment een negatieve balans gemaakt van de manier waarop we daarmee omgingen. De organisatie van tendenzen in de aanloop naar een congres, wat vaste kost was, leidde steevast tot de opdeling van de organisatie in kampen, met welbespraakte goed geschoolde woordvoerders. De inbreng steunend op onze activiteit door het gros van de leden werd echter weggedrukt. Een tendens, om haar bestaansrecht te rechtvaardigen, had onvermijdelijk de neiging dit te verpakken in grote verhalen.
We hebben daar niet de conclusie uit getrokken dat tendenzen verboden moesten worden, maar wel dat andere instrumenten belangrijker waren om echte democratie in de organisatie te ontwikkelen. In de SP ligt een grote nadruk op mondelinge debatten op de afdelingsvergadering, waar de actieve leden elkaar kennen en ontmoeten. Ik heb veel kritiek op het interne regime in de SP, maar ik zou dit kind dus niet met het badwater weggooien.
Ik ben niet voor het verbieden van de CP-factie in de schoot van de SP (mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan qua openheid e.d.). Maar ik ben niet blij met de vorm die de polarisatie in de SP nu aanneemt. We hebben in de SP een debat nodig over de koers van de SP, en niet een debat over 'communisme of sociaaldemocratie'. Ook over de rol van het CP in de schoot van Rood valt veel af te dingen. Het platform dat in Rood nu blijkbaar ter discussie ligt vind ik een voorbeeld hoe een georganiseerde factie de democratie in een organisatie kan kapen, ook al gaat dat formeel volgens de spelregels.
Ik heb het nu te druk voor een langere reactie, maar er zijn vast meer en andere meningen over deze kwestie. Dan doe ik later misschien nog eens een duit in het zakje.
Reactie toevoegen