De arrestatie en gevangenneming van Salahettin Demirtas en Fiden Yüksekdağ, de co-voorzitters van de HDP, en 11 andere leden van het Turkse parlement heeft geleid tot  gematigde reacties in de Europese Unie en de Verenigde Staten, zoals: ‘we betreuren het’, of ‘we zijn bezorgd.’ Maar niemand veroordeelt en iedereen veinst vooral verbazing. Maar wat de CHP (Kemalistische Sociaaldemocratische Partij) een ondemocratische ‘coup’ noemt, werd enkele maanden geleden al door de parlementariërs van de  HDP  zelf verwacht. Sinds de parlementsverkiezingen van juni 2015, waarin Recep Tayyip Erdogan rekende op een tweederde meerderheid die hem in staat zou stellen om het autoritaire presidentiële systeem waarvan hij droomde te vestigen, was de HDP de vijand die verslagen moest worden. Met 13,4% van de stemmen en 80 parlementsleden, waarbij LGBT-activisten, Armeniërs en vertegenwoordigers van etnische minderheden in Turkije, waaronder natuurlijk de Koerden, had de HDP Erdogan persoonlijk laten falen. Het onvermogen of de onwil om een regering te vormen, leidde  in november 2015 tot nieuwe verkiezingen.. Ondertussen hadden de AKP en extreem-rechtse milities de aanvallen opgevoerd, partijkantoren van de HDP in brand gestoken en activisten mishandeld en vermoord om een defensieve reactie van de kant van de Koerden uit te lokken en een sfeer van onzekerheid  te creëren om kiezers bang te maken. Dat is maar voor een deel gelukt. De AKP haalde weliswaar een eenvoudige meerderheid in het parlement, maar slaagde  er niet in de HDP - die wel stemmen verloor, maar boven de kiesdrempel van 10% bleef en 59 afgevaardigden kreeg – uit het Parlement te houden. Erdogan was niet van plan om het daarbij te laten. In mei 2016 werd er door het Parlement vóór een wet gestemd, die de onschendbaarheid van parlementsleden opheft en hen voor de rechter kan brengen. Natuurlijk zijn de leden van de HDP het eerst aan de beurt, maar alle tegenstanders van zijn project worden ermee bedreigd. Tegelijkertijd ontslaat hij zijn minister-president Davotoglu (die hem in de schaduw zet) en is daarmee uitgegroeid tot de enige leider van zowel de AKP als de regering. Het falen van de mislukte staatsgreep van juli 2016 is een zegen voor Erdogan en maakt het mogelijk om de schuld in de schoenen te schuiven van Fettulah Gülen, zijn ex-bondgenoot die is uitgegroeid tot een hinderlijke vijand. Hij begint een grootschalige zuivering van alle openbare diensten en ontslaat en neemtduizenden aanhangers van Gülen gevangen, maar uiteraard ook linkse activisten en vakbondsmensen. Rechters, soldaten en leraren worden ontslagen. Europa en de ‘internationale gemeenschap’ reageren niet. Hij ontslaat de 28 gekozen burgemeesters van Koerdische steden en vervangt ze door  bewindvoerders. Nog steeds geen reactie. De burgemeester en de co-burgemeester van Diyarbakir, de hoofdstad van Turks Koerdistan worden in de gevangenis gegooid. Geen enkel Europees protest, alleen een paar Franse burgemeesters protesteren. Hij is dan ook in staat om rustig door te gaan met het verwijderen van een andere doorn in zijn voet, de onafhankelijke media, dit keer met medewerking van de Franse regering.

Lastige media muilkorven

Op 31 oktober arresteert hij Murat Sabrunen, hoofdredacteur van een populaire krant, Cum Hurryet, en 9 journalisten. Hij heeft Cum Hurryet nooit vergeven dat ze een artikel publiceerde waarin een incident onthuld werd tussen de Turkse politie en een zogenaamd humanitair konvooi vol wapens voor jihadisten in Syrië, dat begeleid werd door de Turkse geheime dienst (MIT). Can Dundar, de toenmalige hoofdredacteur, werd persoonlijk door Erdogan bedreigd en ging na een mislukte moordaanslag uiteindelijk in Duitsland in ballingschap. In de nasleep, beval de regering de sluiting van een twintigtal TV- en radiozenders, waaronder IMC-TV, de Koerdische ‘CNN’ die hoog aangeschreven staat in Turkije. Hij heeft ook Hayat TV (een onafhankelijk kanaal zonder reclame of series, dat een stem gaf aan de werknemers) en zelfs Zarok TV (een kanaal voor kinderen dat tekenfilms... in het Koerdisch uitzond!) gesloten. Al deze kanalen werden zonder probleem door Turksat overgenomen. Dat was niet het geval bij Med Nuce, een Koerdisch informatiekanaal dat vanuit Denderleeuw in België uitzendt. Dus vroeg Erdogan de Franse regering, die meerderheidsaandeelhouder is, aan Eutelsat om de verbinding te verbreken. Geen probleem, Eutelsat voldoet eraan. Een geschenk van Valls en Hollande aan het land dat, gevolgd door China en Iran, het grootste aantal gedetineerde journalisten heeft.

Erdogan zoekt bondgenoten

De Turkse president lijkt definitief zijn rug te hebben toegekeerd naar Europa en zijn toespraak van 29 oktober, met de belofte om snel de doodstraf te herstellen, is het bewijs. Het is ook een poging de MHP,  (kemalistisch extreem-rechts) in Turkije en sterk vertegenwoordigd in het parlement, die al lange tijd campagne voert voor zowel de opsluiting van verkozen HDP-leden als voor het herstel van de doodstraf, in te palmen. Erdogan heeft hun stemmen nodig om het referendum van zijn dromen, dat hem de volledige bevoegdheid zal geven te winnen. Maar hoewel  de MHP blij is met  de herinvoering van de doodstraf en positief over de arrestatie van de Koerdische afgevaardigden, zijn ze veel terughoudender ten aanzien van een islamitische president als alleenheerser. Internationaal probeert Erdogan met alle middelen bondgenoten te vinden. Na zijn grote verzoening met Israël, heeft hij een belangrijke overeenkomst met Poetin ondertekend over een pijpleiding die Russisch gas onder de Zwarte Zee door naar Europa zal brengen. In Irak worden zijn troepen gedwongen om uit Mosul te blijven, maar ze zijn wel in de buurt gestationeerd. In Syrië laten de VS ze niet verder dan Jarablous optrekken, terwijl de SDF (militaire coalitie tussen YPG Koerden, Arabieren, Turkmenen en een aantal brigades van de Syrische rebellen) het begin aankondigen van de aanval op Raqqa. Terwijl Erdogan een loden last op Turkije lijkt te hebben gelegd, is zijn positie op regionaal niveau zeer kwetsbaar en Turks links laat hem dit project niet verwezenlijken. Solidariteit met gekozen functionarissen en activisten van de HDP en heel Turks links dat slachtoffer is van zuiveringen en onderdrukking is zeer urgent. Dit artikel verscheen eerder op de website van de NPA en werd vertaald door redactie Grenzeloos.