Het kabinet-Schoof wil een asielcrisis uitroepen. Behalve nieuwe bezuinigen op de opvang wil de racistische PVV een ‘asielbeslisstop’ doorvoeren. Maar de bezuinigingen op de opvang zijn het probleem, niet de vluchtelingen.

In januari bepaalde de rechter dat het COA een boete van 15.000 euro per dag moest betalen aan de gemeente Westerwolde als er te veel mensen in het opvangcentrum in Ter Apel slapen. Al maanden verblijven er echter structureel meer asielzoekers in Ter Apel dan het kan opvangen, met als gevolg dat degelijke hygiëne en fysieke veiligheid niet kan worden gewaarborgd. In juni liep de boete op naar 1,5 miljoen euro, het maximumbedrag dat de rechter had opgelegd.

Dit laat zien dat het COA haar wettelijke taak – het opvangen van vluchtelingen – niet kan uitvoeren, maar desondanks als hoofdoorzaak wordt aangewezen voor de opvangcrisis. Dit is onzin want de opvangcrisis is bewust gecreëerd door voorgaande en huidige kabinetten.

Wanneer de regering in de Miljoenennota steeds minder uittrekt voor de opvang van vluchtelingen, ligt de kern van het probleem niet bij het COA zelf, maar bij hoe de overheid haar geld uitgeeft. De bestuursorganen moeten beleid maken met de schaarse middelen die beschikbaar worden gesteld. In die zin is wijzen naar het COA als dweilen met de kraan open. De bron ligt bij de rampzalige keuzes die Den Haag maakt, zoals de toenemende bezuinigingen op vluchtelingenopvang en de beoogde intrekking van de Spreidingswet.

Desastreuze terugschalingen

Zo is er de afgelopen decennia bewust voor gekozen om asielzoekers meteen over te plaatsen naar andere azc’s wanneer er een aantal bedden leegstaan zodat de andere locaties meteen gesloten konden worden. De voorbije kabinetten-Rutte weigerden echter op te schalen wanneer de asielstroom toenam.

De toestroom van asielzoekers fluctueert, waardoor er soms meer en soms minder opvanglocaties nodig zijn. De afgelopen 24 jaar worden de asieluitgaven echter consequent te laag begroot, schrijft de Rekenkamer. Ook in januari werd het al duidelijk dat het asielbudget voor 2024 veel te krap was begroot. Daardoor opereert het COA vaak in crisismodus. Het is moedwillig beleid om asielzoekers het leven zo moeilijk mogelijk te maken, zodat ze afgeschilderd kunnen worden als wilde barbaren die ‘ons’ land uit moeten.

Het COA kampt al sinds 2018 met een serieus capaciteitsprobleem dat voor steeds schrijnendere situaties zorgt. Naarmate de tijd vordert neemt het gebrek aan voedsel, medische zorg, onderdak en hygiëne toe. In dit klimaat is er een baby overleden in Ter Apel, plegen lhbtqia+-vluchtelingen die de IND wil terugsturen zelfmoord en worden kinderen die geboren zijn in Nederland naar een land gestuurd dat ze niet kennen.

Het nieuwe kabinet grijpt de afbraak van voorzieningen en opvang aan om deze nog verder uit te hollen, met het ‘strengste’ asielbeleid ooit. De liberale en extreemrechtse partijen halen alles uit de kast om het asielzoekers zo onaangenaam mogelijk te maken. Zo bevat het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB een tijdelijke ‘asielcrisiswet’ die het mogelijk zou maken om asielaanvragen op te schorten.

Die zogenaamde crisis probeert het kabinet-Schoof met alle mogelijke middelen uit het niets te creëren, want de echte aantallen vluchtelingen in Nederland zijn laag. Het totaal aantal asielzoekers en nareizigers in Nederland in 2023 was bijvoorbeeld 48.502. In de periode 1991-2023 werden gemiddeld 24.000 eerste asielverzoeken per jaar gedaan. In 2023 lag het aantal aanvragen in Nederland onder het Europese gemiddelde (per hoofd van de bevolking). De ‘asielcrisis’ is dus geen werkelijke crisis, maar een nepdreiging bedacht door extreemrechts.

Gecreëerd rechts probleem

De afgelopen decennia hebben de heersende partijen er haast een spelletje van gemaakt wie het beste vluchtelingen kan demoniseren. Doelbewuste leugens zijn daarbij dagelijkse kost, met als recent voorbeeld demissionair minister Dilan Yeşilgöz’ ‘nareis op nareis’-fabel over ‘duizenden’ asielzoekers die gebruikmaakten van zogenaamde gestapelde gezinshereniging. In werkelijkheid zijn er tussen de 110 en 180 aanvragen per jaar. Van 2019 tot en met 2023 zijn er maar 350 ver- zoeken ingewilligd, gemiddeld 70 per jaar.

Waarom kiezen rechtse partijen asielzoekers als zondebok? Zoals accuraat uitgelegd door Ilja Leonard Pfeijffer, hangt het electorale succes van deze partijen af in hoeverre asiel als een probleem wordt beschouwd. Zo proberen zij de opvangcrisis zoveel mogelijk te escaleren om hun (potentiële) stemmers een dystopisch beeld voor te schotelen. Hoe meer vluchtelingen in Ter Apel in de modder slapen, hoe makkelijker het wordt om het over een ‘asieltsunami’ te hebben.

Kritiek uit Brussel bewust uitgelokt

In plaats van waardige opvang voor elk mens te bieden, zoekt rechts de oplossing in het verder demoniseren van vluchtelingen, met de ‘asielcrisis’ als één van de laatste uitvindingen. Het uitroepen van zo’n nationale crisis dient om een asielstop in te voeren en repressie makkelijker te maken.

Een week na de vorming van het kabinet-Schoof verschenen er echter mediaberichten dat er vanuit Brussel ‘forse kritiek’ luidde. De Europese Commissie stelde dat Nederland niet zomaar een nationale crisis kan uitroepen en eerst moet bewijzen dat het genoeg heeft gedaan om de opvang op orde te brengen. PVV’er Marjolein Faber, minister van Asiel en Immigratie, geeft daar uiteraard geen gehoor aan en wil op Prinsjesdag met concrete voorstellen komen voor het uitroepen van de nepcrisis.

Het lijkt onwaarschijnlijk dat de regering ervan uitging dat de Europese Commissie een verzonnen asielcrisis zou accepteren als legitiem argument voor een asielstop. De aanvraag was niet gedaan om bij de EU te bedelen, maar staat in lijn met Geert Wilders’ doel om een basis te leggen voor de verdere verrechtsing van Nederland. De Europese reactie maakt het makkelijker voor de PVV om zondebokpolitiek te voeden, de aandacht af te leiden van de sociale afbraak en slachtoffer te spelen van EU-beleid en mensenrechtenverdragen.

De regering stelt dat ze door een asielstop 100 miljoen kan bezuinigen op de bijstand en 1 miljard op de asielbegroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De crisis, die ongetwijfeld nog schrijnender zal worden door deze bezuinigingen, kan dan vervolgens makkelijk worden afgeschoven op de asielinstroom en de EU, waardoor de PVV nog meer zielen hoopt te winnen.

Daadwerkelijk links alternatief

Veel sociaaldemocraten trappen in de val door hun migratieanalyse te baseren op het aantal migranten dat het kapitalistische systeem zich zou kunnen veroorloven – hoeveel ‘extra’ migranten zouden er passen in scholen, huizen, en ziekenhuizen? Afhankelijk daarvan moeten de grenzen dicht voor sommige asielzoekers, zoals de zogenaamde ‘veiligelanders’.

Dit is een rampzalige logica, aangezien het kapitalisme nooit iedereen bestaansveiligheid kan bieden, ongeacht of er migranten zijn of niet. Het probleem zijn niet de vluchtelingen, maar dat het kapitaal is geconcentreerd in de handen van een handjevol miljardairs en multinationals. Er is genoeg geld voor het opvangen van vluchtelingen en een fatsoenlijke levensstandaard voor iedereen.

Een daadwerkelijk links antwoord is niet afhankelijk van de levensstandaard die het kapitalisme oplegt of hoe de regering, COA en de EU daarmee omgaan. Een links antwoord moet van onderop gevormd worden en altijd pleiten voor open grenzen, menswaardige opvang en om het geld te halen waar het zit.

In de Eerste Wereldoorlog heeft Nederland 1 miljoen Belgische vluchtelingen ontvangen: dat is ongeveer 17 keer meer ‘instroom’ dan naar verwachting in 2024. Toen werden de vluchtelingen warm onthaald. De bevolking kwam massaal met voedsel- en kledinginzamelingsacties en stelden huizen beschikbaar voor opvang. Naar de laatste schattingen staan er zo’n 219.000 panden leeg in Nederland, terwijl het COA verwacht dat er ongeveer 97.500 opvangplekken nodig zijn voor asielzoekers. Het is dus geen kwestie van kunnen, maar willen.

Overgenomen van Socialisme.nu.