Netanyahu heeft de verkiezingen van maart 2015 gewonnen. Hoe verklaar je dit succes en hoe zou je de huidige Israëlische regering omschrijven?

Er zijn twee redenen voor de verkiezingsoverwinning van Netanyahu: ten eerste het ontbreken van een geloofwaardig alternatief van centrumlinks. Ze hebben helemaal geen alternatief naar voren geschoven voor de koloniale bezetting. Tzipi Livni (de leidster van de partij Hatnuah) en Yitshak Herzog lijsttrekker van de Zionistische Unie (de gezamenlijke lijst van de Arbeidspartij en Hatnuah) zeiden ongeveer hetzelfde als Netanyahu, maar in minder sterke bewoordingen. Het woord 'vrede' werd bijna nooit gebruikt door de kandidaten van de voormalige Arbeiderspartij. Wat betreft het vertoog over 'veiligheid' is niemand overtuigender dan Netanyahu. En zoals we ook in Frankrijk gezien hebben,verkiest de kiezer altijd het origineel boven de kopie, die was  trouwens in de versie van Herzog erg bleek.

De tweede reden is het wapen van de angst dat door Netanyahu zeer handig wordt gebruikt, van Iran tot het verhaal over de Arabische kiezers die massaal voor de verkiezingen gemobiliseerd zouden zijn en aangevoerd met door Ngo’s gehuurde bussen. Angst voor de vijand of voor de ‘ander’ is nu meer dan ooit het wapen dat door de machthebbers wordt gebruikt… en dat opent de weg voor racistische, xenofobe en fascistische bewegingen. Tegenover dit vertoog van de angst had men een echt alternatief naar voren moeten schuiven, steunend op het Recht en de Solidariteit, maar centrumlinks bleek hier totaal niet toe in staat.

Uiterst rechts heeft een overweldigende overwinning behaald en Netanyahu hoefde zelfs geen coalitie te vormen met de centrumpartijen. Deze laatste verkiezingen hebben dus een uiterst rechtse, hypernationalistische en racistische regering aan de macht gebracht.

Wat waren de eerste maatregelen?

Netanyahu werkt verder in de lijn van zijn vorige regeringen: versnelling en uitbreiding van de kolonisatie, projecten voor nieuwe vrijheidsbeperkende wetten, in het bijzonder tegen de Ngo's, censuur tegen 'antinationale' projecten. Kortom, dezelfde nationalistische, racistische maar ook neoliberale politiek.

Wat is je analyse van de huidige Palestijnse revolte?

Er is sprake van een samengaan van twee factoren. De geloofwaardigheid van Mahmoud  Abbas en zijn politiek van het 'vredesproces' tijdens de laatste tien jaar, is nu op. De meerderheid van de bevolking, ook de jeugd, en de politieke klasse met inbegrip van Hamas en wat er van links over is, lieten de president de vrijheid om zijn politieke lijn uit te voeren zonder hem te hinderen. Ze waren op zijn minst sceptisch maar gaven de president nog een kans. Dat krediet is nu op vooral ook omdat Mahmoud Abbas zelf in de Verenigde Naties verklaard heeft dat het proces van Oslo dood is, vermoord door de Israëli’s.

De tweede factor is een reeks provocaties tijdens de laatste maanden door Netanyahu en zijn ministers. De ergste was het ter discussie stellen van de status quo op de Tempelberg en de ontheiliging van de Al Aqsa moskee door de Israëlische politie. Die twee factoren samen veroorzaakten een explosie. Overal in Palestina (en in de hele moslimwereld) ging het gerucht dat de regering de moskee zou vernietigen en er een Joodse tempel zou bouwen… iets wat openlijk bepleit werd door bepaalde leden van de partij van Netanyahu.

Netanyahu had het over een 'nieuwe Intifada' om een hysterisch politiek klimaat te creëren en nieuwe repressieve maatregelen te rechtvaardigen. Welk verschil zie je tussen het politieke klimaat en de heersende gevoelens in de Israëlische maatschappij op het moment van de eerste Intifada en de situatie nu?

Een nieuwe Intifada? Ik weet niet wat dat betekent. In 2000 sprak men over een Tweede Intifada terwijl het in werkelijkheid ging over het herstel door Israël van de (zeer magere en vaak louter symbolische) verworvenheden van Oslo.

De term Intifada wordt gebruikt om een algemene volksopstand te beschrijven, maar zo ver zijn we nog niet. De massa-acties blijven nog beperkt. Wat de Intifada mogelijk maakte was het bestaan van een echte leiding, samengesteld uit alle politieke partijen zowel op nationaal vlak (in de bezette gebieden) als op lokaal vlak. Een leiding die richtlijnen gaf die door de hele de bevolking werden opgevolgd.

Vandaag bestaat die leiding niet meer. Die is vervangen door de Palestijnse Autoriteit… en haar politie.

Tussen 1987 en 1990 bestond er binnen de Israëlische maatschappij een brede sympathie en een sterke solidariteitsbeweging met de strijd van de Palestijnen. Vandaag is dit helemaal niet meer het geval en de solidariteit is beperkt tot enkele duizenden mensen. Om dat verschil te begrijpen moeten we vijftien jaar terug gaan in de tijd, naar de grote leugen van Ehud Barak bij zijn terugkeer van de top in Camp David. Die leugen (de 'vrijgevige voorstellen' die werden verworpen door Arafat enzovoort) werd helemaal geslikt door de vredesbeweging die daarmee koos voor een vrijwillige dood. Men kan een massabeweging in 48 uur vernietigen maar de wederopbouw ervan vraagt een hele generatie. De Israëlische vredesbeweging ligt nog steeds in coma. Laten we hopen dat dat niet blijvend is zoals bij Ariel Sharon…

Uiterst rechts gaat steeds verder in haar uitspraken en domineert de politiek in Israël. Netanyahu en  Likoed doen hier vrolijk aan mee. Naast de 'klassieke' repressie (sluipschutters die schieten op een blokkade in Palestijnse gebieden en collectieve straffen) zijn er ook de waanzinnige uitspraken over Hitler en de Moefti van Jeruzalem, de nieuwe 'veiligheidsmuren' binnen 'Groot-Jeruzalem', misschien ook het ontnemen van de status van 'bewoner' aan de 80.000 Palestijnen die in Jeruzalem aan de 'verkeerde kant' van de 'veiligheidsmuren' leven. Improviseert de Israëlische regering met haar steeds verder gaande racistische uitspraken en een vertoog over veiligheid, of is er een strategie op langere termijn?

Zowel het ene als het andere. De provocaties bij de moskeeën op de Tempelberg werden door zijn eigen ultra’s aan Netanyahu opgedrongen. Hij vreesde kiezers te verliezen aan andere uiterst rechtse partijen als hij zich tegen de provocaties zou verzetten. Hoewel hij wist dat het fout was, was hij te laf om een veto uit te spreken. De extreme beveiligingsmaatregelen, nog meer repressieve wetsontwerpen en vooral de brutale toon van zijn politieke toespraken zijn niets anders dan populisme om de uiterst rechtse kiezers te behagen.

Toch heeft Netanyahu ook een strategisch project: de grenzen van Israël uitbreiden tot aan de Jordaan en zich tegelijkertijd ontdoen van de meerderheid van de Palestijnen, opgesloten achter de muren binnen zelfbeheerde enclaves waaraan ze, indien ze dat wensen, de naam van Palestijnse Staat kunnen geven. Dat is in feite het oude plan van Sharon.

Gaan er binnen de Israëlische maatschappij andere stemmen op, is er protest tegen dit 'beheer van het geweld'?

Zoals ik eerder zei is de oppositie tegen dit veiligheidsbeleid zeer beperkt, ook omdat de Palestijnse bevolking van Israël, die de belangrijkste oppositiekracht is, nu besloten heeft in haar eigen steden en dorpen te betogen en niet meer de gelederen van de demonstraties in Tel Aviv te versteken.

Het zijn voormalige verantwoordelijken van diverse veiligheidsdiensten (Mossad, Shin Beit) en gepensioneerde generaals die ernstige kritiek hebben en binnen de politieke klasse hun mening  geven over de strategie en de tactische keuzes van Netanyahu. We kunnen daar ook nog columnisten en hoofdredacteuren van verschillende dagbladen aan toevoegen.

Wat zegt de Israëlische zionistische parlementaire oppositie, de partijen van de Zionistische Unie (ex-Arbeiderspartij of van de 'Beweging')? Beweren zij een andere politiek te hebben?

Ik heb hierop al geantwoord in verband met de centrumlinkse standpunten. Met de huidige crisis is het nog erger geworden, Herzog heeft een rechtse kritiek op deze regering!

En de echte linkerzijde in Israël? De alliantie van de communistische partij en de Arabische partijen van Israël haalden toch een goede score bij de verkiezingen in maart? Hoe staat het met de verschillende vredesgroepen en antizionistische organisaties?

De 'echte linkerzijde' bestaat inderdaad uit twee elementen: de (verenigde Arabische) Lijst en het collectief van organisaties tegen de oorlog en de bezetting. De verenigde Lijst heeft meerdere massabijeenkomsten georganiseerd in de Arabische steden en gemengde steden zoals Haifa met tienduizenden betogers. De initiatieven van de antikoloniale organisaties blijven beperkt tot enkele duizenden mensen. De grote meerderheid van wat vroeger de 'vredesbeweging' was, beperkt zich tot het treuren over de moord op Rabin waarvan de twintigste verjaardag nu wordt herdacht.

Tzipi Livni, de 'centristische' erfgename van de door Ariel Sharon opgerichte partij, beweert voorstander te zijn van een 'oplossing met twee Staten voor twee volkeren'. Dit is een schijnheilige bewering, toch is deze oplossing al heel lang de hoop van veel activisten die tegen de kolonisatie en tegen de onderdrukking van de Palestijnen zijn. We zijn nu 22 jaar na Oslo, wat denk je over dit perspectief, rekening houdend met de omvang van de kolonisatie (meer dan 570.000 kolonisten op de westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem tegenover 200.000 in 1993), en de ontwikkelingen binnen de Israëlische maatschappij?

Ik denk niet dat de Israëlische kolonisatie een onomkeerbaar verschijnsel is. Wereldrijken zijn altijd omvergeworpen, de Franse en Engelse kolonisatie in Afrika en Azië zijn omkeerbaar gebleken en dit was ook het geval voor de Sovjet-Unie. Algerije werd na 130 jaar diepgaande kolonisatie onafhankelijk. Zolang het Palestijnse volk de moed niet laat zakken en de dekolonisatie van zijn land blijft opeisen (minstens van de oostelijke Jordaanoever en Gaza), is de toestand omkeerbaar. Het hangt helemaal af van regionale en internationale krachtsverhoudingen. Ik zou er nog aan toe willen voegen dat als de krachtsverhoudingen veranderd zijn en een oplossing wordt afgedwongen, de 'tweestatenoplossing' de uitwijkmogelijkheid zal zijn voor de Israëli’s, inclusief uiterst rechts.

Dit Interview werd afgenomen door Yann Cézard voor de site van de NPA. Michel Warschawsky is al vele decennia actief in Israël. In 1968 werd hij lid van de Israëlisch socialistische revolutionaire en antizionistische organisatie Matzpen, het kompas. Samen met linkse Palestijnse activisten richtte  hij in 1984 het Alternatieve Informatie Centrum op.