Jutta Ditfurth, ooit Bondsdag-lid van de Grünen maar opgestapt vanwege het naar rechts afdrijven van de partij, werkte zes jaar aan het boek. En dat harde werk heeft zijn vruchten afgeworpen.
Voor ze ondergronds ging met de RAF had Meinhof al bekendheid verworven als schrijfster voor het linkse tijdschrift Konkret. Daarnaast was ze actief in verschillende linkse bewegingen en lid van de Kommunistische Partei Deutschland. Die partij was in 1956 verboden door de West-Duitse autoriteiten: ‘om de democratie te beschermen’, ook al was de aanhang van de KPD zeer klein. Toen de KPD verboden werd, was allang duidelijk dat de ‘denazificatie’ van West-Duitsland zeer oppervlakkig zou blijven. Slechts enkele jaren na het einde van de oorlog begonnen de nieuwe autoriteiten amnestieën uit te vaardigen voor grote aantallen nazi’s, waaronder ook veroordeelde misdadigers. Het grootste deel van de Duitse samenleving wilde vooral niet stilstaan bij wat er in de oorlog gebeurd was. Dat op allerlei vooraanstaande posten voormalige nazi’s terugkeerden interesseerde veel mensen niet. ‘Een volk dat zulke economische prestaties heeft geleverd, heeft er recht op over Auschwitz niets meer te willen horen’ verklaarde Franz Josef Strauss, de leider van de CSU in 1969.
Het Nieuwe Links van de jaren zestig probeerde dit pact van stilte te doorbreken en maakte ‘nooit meer fascisme’ een van zijn hoofdmotto’s. De Duitse weigering om af te rekenen met het nazi-verleden was voor Meinhof en haar mede-strijders van het eerste uur, Andreas Baader, Gudrun Ennslin en Jean-Carl Raspe, een belangrijke reden om in 1970 de oorspronkelijke RAF te vormen. In de agressieve reacties op Nieuw Links maar ook in de Duitse steun aan de Amerikaanse terreur in Vietnam zagen zij tekenen van een opnieuw opkomend fascisme. Enige maanden eerder was studentenleider Rudi Dutschke, een persoonlijke vriend van Meinhof, neergeschoten door een schutter die hem uitmaakte voor Kommunistenschwein. Tijdens een bewogen vergadering enige tijd later verklaarde Gudrun Ennslin dat links niet moest terugschrikken om zelf naar de wapens te grijpen. Een andere optie was er niet, hun vijanden waren ‘de generatie die Auschwitz had veroorzaakt’.
Het is een van de sterke punten van deze sympathiserende maar zeker niet kritiekloze biografie dat Meinhof duidelijk in deze context geplaatst wordt en de lezer zo inzicht krijgt in haar beslissingen. Het boek is daarmee niet alleen een biografie van Ulrike Meinhof maar belicht ook de geschiedenis van naoorlogs links in Duitsland.

Jutta Ditfurth. Ulrike Meinhof. De biografie. 408 blz., €28,00 VCL West-Friesland