SP, durf de permanente discussie aan

De koppigheid waarmee de SP-top vasthoudt aan een koers die sinds 2006 tot de ene na de andere verkiezingsnederlaag heeft geleid, is verbazingwekkend.

Als lid van Die Linke volg ik de crisis in de SP met enige verbazing. Niet dat het nieuws is dat de SP van oudsher geen permanente facties toelaat. Verbazingwekkend is eerder de koppigheid waarmee de huidige top aan een koers vasthoudt die sinds 2006 tot de ene na de andere verkiezingsnederlaag heeft geleid en met het verlies van bijna 20.000 oftewel 40% van de leden samenviel. Redenen te over om nog eens goed na te denken of de richting klopt, zou je denken.

Buiten kijf staat dat er een brede discussie gaande is over de ziel van links in crisistijden. Binnen en buiten de SP. Dat blijkt alleen al uit het ontstaan van partijen als Bij1 en de stemmenwinst van bijvoorbeeld de Partij voor de Dieren en tussentijds ook GroenLinks. Tekenend is ook dat de SP niet heeft kunnen profiteren van de weergaloze krimp van de PvdA sinds 2017 – iets wat de SP zichzelf altijd tot doel had gesteld.

Het opgeven van het standpunt over de NAVO, de stilte over de opkomst van mainstream racisme en extreemrechts in de vorm van PVV en FvD, de steun voor het boerkaverbod, het gebrek aan aansluiting bij de klimaatbeweging, de nadruk op het opvangen van vluchtelingen “in de regio” in plaats van het absolute recht op asiel, regelmatige optredens van SP-politici in extreemrechtse media – dat alles heeft noch kiezers, noch leden aan de SP kunnen binden, integendeel. In plaats daarvan heeft de partij sinds haar hoogtepunt in 2006 voor grote delen van de bevolking, van Nederlanders met migratieachtergrond tot en met studenten en ook grote delen van de werkende klasse, een groot deel van haar aantrekkingskracht verloren.

In ieder geval stellen klaarblijkelijk – en wat mij betreft gelukkig – veelal jonge leden fundamentele vragen over deze koers. Te lang heeft het SP-bestuur te weinig ruimte gelaten voor de serieuze discussies die zowel de huidige tijden alsook de zorgwekkende richting van de SP-top vereisen. Daar brengt ook het royeren van ongemakkelijke leden en het dichtdraaien van de geldkraan voor Rood geen verandering in.

Ja, er zijn democratische besluiten die op partijraden worden genomen. Ook het programma wordt met inspraak van de basis opgesteld. Maar dat biedt niet de nodige ruimte om de richtingsdiscussie te voeren die gaat over de grote vraagstukken: wie zijn we als SP, wat voor samenleving willen we bereiken? Hoe verhouden wij ons tot de vakbondsstrijd voor zover ze gevoerd wordt en de bestaande sociale bewegingen? Hoe verhouden we ons tot de historische socialistische beweging? Wat moeten we met het kapitalisme in een eeuw waarin het systeem met een moordtempo op de afgrond afdendert? Zulke vraagstukken zijn te groot om op een middagje af te handelen. Wil je op dat soort vragen serieus ingaan als collectief, dan is het nodig dat facties elkaar een zekere ruimte binnen het gemeenschappelijke verband gunnen.

Dat dat niet altijd van een leien dakje gaat en ook energie vreet kan ik na 10 jaar ervaring in Die Linke beamen. Gelukkig hebben wij de grote vragen echter niet onder het tapijt geveegd, maar daar continu over gestreden. Dat deed het niveau van onze discussies goed. Zelfs de voormalig minister van Economische Zaken van de deelstaat Berlijn, Harald Wolf, een groot voorstander van coalities met de SPD en Groenen, schreef een boek met de titel “De staat is geen fiets waarop je in een willekeurige richting kan rijden.” In Die Linke Berlijn moest hij grondig ingaan op de argumenten van de linkervleugel over de afhankelijkheid van de staat van het kapitaal. De partijtop moet in grote delen van het land ten minste grondig uitleggen waarom ze meer kans zien de samenleving door middel van een coalitieregering te veranderen dan door oppositie binnen en buiten het parlement.

Trouwens zijn wij als Linke niet de enige die met permanente facties werken. Bij de christen-democraten van het CDU zijn er net zo goed pressiegroepen. Zo zijn de “christen-democratische werknemers” in het zogenaamde CDA georganiseerd en liggen regelmatig in de clinch met de werkgevers in het CDU, die de “middelstands en het bedrijfsunie” hebben opgericht. De zogenaamde “waarden-unie” vormt de de sociaal conservatiefste, rechtse rand van het CDU. Bij de SPD heb je zowel het netwerk “Forum Democratisch Links” dat samenwerking met de Groenen en Die Linke nastreeft en de zogenaamde “Seeheim-cirkel” aan de rechtervleugel van de sociaal-democratie.

Het siert Die Linke ook dat de basis ook vooraanstaande politici op het matje roept als deze centrale programmapunten in het openbaar tegenspreken. Bijvoorbeeld toen voormalig fractievoorzitter Sahra Wagenknecht en voormalig fractie- en partijvoorzitter Oskar Lafontaine vanaf 2015 probeerden in Die Linke een restrictief migratiebeleid door te drukken. Nadat Wagenknecht zich in 2018 van het antiracistische verbond Unteilbar distantieerde was de maat voor veel kameraden vol. Op het landelijke partijcongres van februari 2019 werd de motie vóór veilige toegangswegen en open grenzen voor álle vluchtelingen met een duidelijke meerderheid aangenomen. Meer dan honderd leden maakten in de discussie duidelijk dat Wagenknecht het partijprogramma met voeten heeft getreden en dat functiebekleders zich aan partijbesluiten hebben te houden.

Deze discussiecultuur komt niet uit de lucht vallen. Die Linke is in 2007 ontstaan uit een fusie van, hoofdzakelijk, de Partij voor het Democratisch Socialisme (PDS), de partij die na de val van de Muur uit de heersende socialistische eenheidspartij is voortgekomen, en het alternatief voor sociale rechtvaardigheid (WASG), een linkse afsplitsing van de sociaal-democratische SPD. Als gevolg van deze fusie ziet Die Linke zichzelf uitdrukkelijk als pluralistische partij waarin verschillende linkse stromingen vertegenwoordigd zijn.

Het programma is vandaar een compromis tussen verschillende kampen, die als permanente facties zijn georganiseerd: van het sociaal-democratisch ingestelde Forum voor Democratisch Socialisme (FdS), het libertair-reformistische Emancipatoir Links (EmaLi), het sinds kort door de Wagenknecht-vleugel gedomineerde socialistisch links (SL) tot het Communistische Platform (KPF), Bewegingslinks en anti-kapitalistisch links (AKL). Met dit pluralisme wordt ook rekening gehouden bij de verkiezingen van het tandem-voorzitterschap. De huidige voorzitters, Bernd Riexinger en Katja Kipping, zijn gekozen als vertegenwoordigers van respectievelijk het Westen en het Oosten, van de radicale, aan de vakbond verbonden vleugel en de meer sociaal-democratische vleugel.

In de praktijk hebben al deze stromingen hun bolwerken in verschillende lokale afdelingen. Over het algemeen geldt dat de reformistische, naar regeringsdeelname strevende politiek van het FdS in grote delen van het voormalige Oosten dominant is, terwijl de radicalere vleugels in delen van het Westen, zoals in Hessen, in Hamburg, in de stedelijke centra van Noordrijn-Westfalen of in voormalig West-Berlijnse wijken sterker zijn vertegenwoordigd. Die regionale verschillen in politieke stootrichting maakt het ook mogelijk het succes van verschillende stromingen in de praktijk te vergelijken.

En die ervaring leert mij dat het tijd is voor steekhoudende systeemkritiek van links en voor radicale oplossingen die tegemoetkomen aan de diepte van de huidige crises. De kabinetten-Rutte en het bedrijfsleven hebben het polderen in ieder geval allang opgegeven. Talloze vooral jonge mensen hebben allang geen vertrouwen meer in het systeem en voelen aan dat er iets fundamenteel fout loopt in de samenleving. Als socialisten moeten wij deze terechte intuïtie aanspreken en het weer aandurven om een visie van een betere wereld aan te bieden. Niet als betweter aan de zijlijn maar als activistenorganisatie die constructief deel neemt aan bestaande bewegingen – van antiracisme- en klimaatprotesten tot vakbondsstrijd. Met die insteek hebben wij in Duitsland in ieder geval goede resultaten geboekt.

Freek Blauwhof is fractiemedewerker van Die Linke in de Duitse Bondsdag.

Dit stuk is overgenomen van Joop

Dossier
Soort artikel
Reactie van:

Gerrit Zeilemaker

vr, 12/11/2020 - 13:33

Een beetje komisch om het pluralisme van Die Linke als voorbeeld voor de SP te nemen. Net als de SP daalt het electorale resultaat van Die Linke nogal! Bovendien is het pluralisme van Die Linke nogal eenzijdig. En daarmee valt nog een overeenkomst op: het aanvallen en uitschakelen van linkse socialisten en communisten! Dit uitte zich door Sahra Wagenknecht, enige tijd terug nog als de populairste politicus van Duitsland (populairder dan Merkel!) uitgeroepen, op het congres van Die Linke niet met argumenten te bestrijden, maar met een taart te bekogelen. Iets wat op onverholen instemming van partijvoorzitter Katja Kipping kon rekenen.
Een andere overeenkomst is dat zowel Katja Kipping als Lilian Marijnissen zich als de meest fervente verdedigers van het coronabeleid van respectievelijk Merkel en Rutte voordoen. In hun politieke opstelling is geen ruimte voor kritiek op de megawinsten en misdadige reputatie van de farmaceutische industrie en dat ze ons voor dikke prijzen een genetisch gemanipuleerd (!) vaccin willen aansmeren. Geen ruimte voor kritiek op de openlijk geuite wens van de voorzitter van het Wereld Economisch Forum, Swab, om de coronacrisis als schocktherapie te gebruiken om het kapitalisme met een vierde industriële revolutie een langer leven te verschaffen. Op het moment dat de economische elite fel in de aanval zijn gegaan vinden ze deze dames niet als obstakel, maar als bruikbare bondgenoten op hun weg door te helpen de angst voor het virus op te schroeven! Ik ben persoonlijk banger voor het vaccin dan voor het virus!
Over de Unteilbar-demonstratie heb ik een nogal kritisch artikel geschreven: https://www.andereuropa.org/links-moet-man-en-paard-noemen/ waarin ik vooral constateerde: "Vluchtelingen sterven al tientallen jaren op weg naar Europa en ook hier [in de oproep tot de demonstratie] geen enkele vermelding van oorlogen die mensen op de vlucht drijven. Zo was het doel van de oorlog met het Libië van Gadaffi om het land te democratiseren en van zijn dictator te ontdoen. Het resultaat is nu per landsdeel een dictator en slavenmarkten. Om over Afghanistan, Irak en Syrië maar te zwijgen." En dat is exact waar het ook hier weer om gaat: het op de vlucht zijn van mensen wordt losgekoppeld van de imperialistische oorlogen! Imperialistische oorlogen bedoeld om te verhinderen dat mensen soeverein over de hulpbronnen in hun land en over de vruchten van hun arbeid kunnen beschikken. Vluchtelingen gaan op de vlucht, omdat naast het recht op leven als gevolg van oorlog hun ook het recht op de fundamentele rechten vastgelegd in  de artikelen 23 t/m 27 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, zoals recht op arbeid, voeding, kleding, huisvesting, geneeskundige verzorging, recht op onderwijs en de mogelijkheid tot deelname in kunst en cultuur" wordt ontzegd. Mensenrechten die het neoliberalisme, maar al te graag bij de vuilnisbak willen zetten! Ik constateerde tevens: "Nergens wordt in de oproep een einde aan de enorme Duitse wapenleveringen aan Saoedi-Arabië geëist, terwijl miljoenen mensen in Jemen op het randje van de dood verkeren." Over de economische sancties, waar vele Europese landen en de EU aan deelneemt maar te zwijgen! Logisch, want als dit demonstratie-eisen waren hadden de SPD-bonzen (Schulz) niet in de demonstratie meegelopen! Met andere woorden de brede deelname aan de demonstratie werd mogelijk gemaakt door deze eisen te laten vallen en zich uitsluitend op de morele verontwaardiging over de toestand van de vluchtelingen te richten en de oorzaken volkomen buiten beschouwing te laten! Natuurlijk had Sahra Wagenknecht en haar Aufstehers mee moeten lopen (en vele aufstehers zullen dat ook gedaan hebben), maar met hun eigen leuzen en eisen: pluralisme! Dat Wagenknecht zich van Unteilbar distantieerde om het ‘anti-racisme’ van Unteilbar is een misselijke suggestie! Zij distantieerde zich vooral van het overduidelijke reformistische karakter van de Unteilbar-demonstratie.
En helemaal bont maakt Freek Blauwhof het wanneer hij het CDU van Merkel als voorbeeld geeft van een geschikte factievorming! Het is overigens een illusie dat werknemers binnen partijen als het CDU en de SPD, die de afgelopen dertig jaar enthousiaste uitvoerders van het neoliberale programma waren, iets substantieels kunnen bereiken. 
Overigens sluipt hier iets bijzonders in het artikel: facties veranderen opeens in pressiegroepen alsof dat hetzelfde is. Het maakt nogal uit of je georganiseerd bent in een partij die de klassentegenstellingen wil bestendigen of dat je georganiseerd bent in een partij die strijdt om de klassentegenstellingen op te heffen. In de ene partij strijdt je voor slechts enge groepsbelangen, in de andere partij strijdt je voor een helder politiek programma dat mensen verenigt in de strijd tegen het kapitalisme.
Maar ik ben het met Freek Blauwhof eens dat er ‘iets fundamenteel fout loopt in de samenleving’. Alleen de fundamentele fout zit hem niet bij de klassenstrijd van de heersende klasse die volgens de speculant, Warren Buffett, al een tijdje aan de winnende hand is. De fundamentele fout zit bij links die een gigantische aanval van de heersende klasse niet herkent al vindt deze recht voor hun neus plaats. 
De wereld na Covid wordt door het Wereld Economisch Forum reeds ingericht. Een wereld waarin het kapitaal een nieuwe (vierde) industriële revolutie start met kunstmatige intelligentie en biotechnologie. Alleen al in de VS zal KI een arbeidsbesparing opleveren, volgens Bloomberg, die het werk van zo’n honderd miljoen mensen raakt. Het industriële reserveleger zal enorme proporties aannemen. Dit zal onherroepelijk leiden tot  nieuwe onderdrukkingsmethoden om hun heersende positie en winsten tegenover deze massa veilig te stellen en ook daarvoor biedt KI en biotechnologie goede mogelijkheden. Deze nieuwe fase van het kapitalisme zal de macht van onze economische elite enorm vergroten en de werkers op afstand zetten. Een compleet dystopische samenleving loert om de hoek! Vanzelfsprekend inclusief natuurlijk en onder leiding van de paus en de Rockefeller Foundation!
Anderzijds leveren deze technieken het zicht op een socialistische maatschappij van ongekende mogelijkheden en kwaliteit. Maar daarvoor moet links durven denken op nieuwe terreinen, maar vanuit het aloude klassenstandpunt dat de bevrijding van de mensheid alleen kan door de bevrijding van allen! Daarvoor is een open en vrije discussie nodig zonder uitsluiting. Zonder beschuldigingen van complottheorieën en vermeend racisme. Zonder uitsluiting, maar op basis van inhoudelijke argumenten en zo’n discussie mag wat mij betreft vlijmscherp zijn.   
Maar of Die Linke nu het grootste voorbeeld zijn voor een discussie of politiek zonder uitsluiting van anderen durf ik ernstig te betwijfelen. Toen hun parlementslid Hunko voor een anti-coronamaatregelen-demonstratie (georganiseerd door linkse activisten!) sprak werd hij bijna door zijn eigen partij gefileerd. Over pluralisme gesproken.
 

Reactie van:

Frank Slegers

vr, 12/11/2020 - 21:23

Deze reactie van Gerrit deed bij mij een belletje rinkelen, niet over de SP of Die Linke, maar over het coronabeleid. Het klopt dat dikwijls naar het coronabeleid gekeken wordt vanuit de volgende invalshoek: het stilleggen van grote delen van de economie en de enorme geldbedragen die worden vrijgemaakt om de gevolgen hiervan op te vangen bieden een kans om de economie en de samenleving her op te starten op een nieuwe basis, meer bepaald met oog voor het milieu en het klimaat. Het beleid wordt dan bekritiseerd omdat deze kansen niet gegrepen worden, en alles wijst op een terugkeer naar het 'oude normaal'. Maar is dat wel zo? Misschien willen doorslaggevende sectoren van het kapitaal niet naar het 'oude normaal', en zien zij ook 'kansen' in de coronacrisis, alleen niet dezelfde als wij. Het is dus wel slim te kijken naar de plannen die aan de tafels van het grootkapitaal getekend worden, want vooralsnog hebben zij het voor het zeggen. Die plannen gaan misschien inderdaad verder dan elektrische auto's en waterstof.

Reactie toevoegen

Plain text

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop