De Franse historicus François Furet, communist in zijn jeugd en anticommunist geworden, is de auteur van een beroemde verklaring voor de populariteit van het communisme na de Tweede Wereldoorlog, vooral onder intellectuelen. Hij schreef het toe aan het antifascisme dat werd benadrukt door de grote rol die de Sovjet-Unie speelde in het verslaan van het nazisme.

Het stalinisme veranderde zo van een tweelingbroer van het nazisme in hun gemeenschappelijke verbondenheid met totalitarisme, het hoogste stadium van dictatuur, in haar aartsvijand – een verandering van imago waardoor het stalinisme het hoogtepunt van haar ideologische invloed kon bereiken in het decennium na de volledige nederlaag van de fascistische As. Het antifascisme bleef een centrale rol spelen in de Sovjetideologie, maar met een afnemende invloed door de relatieve marginalisering van het fascisme in de decennia direct na de wereldoorlog, tot het moment waarop het Sovjetsysteem in zijn doodstrijd kwam.

Die interpretatie van het lot van de Sovjetideologie is ongetwijfeld correct. Want de rol van de Sovjet-Unie in het verslaan van het nazisme was inderdaad het sterkste ideologische argument van de communistische beweging na de Tweede Wereldoorlog, veel meer dan de verwijzing naar de bolsjewistische erfenis van de Russische Revolutie. Wat Furet en andere anticommunisten echter over het hoofd zagen, is dat het liberalisme waartoe zij beweerden te behoren, net zoals de stalinisten beweerden te behoren tot het marxisme, ook gebaseerd was op antifascisme, met dit verschil dat het fascisme en stalinisme combineerde onder de noemer totalitarisme. Dat was en is de centrale claim van het Atlanticistische type liberalisme, dat werd ingeluid door het Atlantisch Handvest dat de Verenigde Staten en Groot-Brittannië in 1941 sloten om hun bondgenootschap in de Tweede Wereldoorlog te verstevigen, en dat de basis werd van het Atlantisch Bondgenootschap (NAVO) dat tijdens de Koude Oorlog tegen de Sovjet-Unie werd opgericht.

Die Atlantische ideologie kneep echter een oogje dicht voor de imperialistische koloniale wortels van het fascisme zoals geanalyseerd door de grote Duits-Amerikaanse Joodse denker Hannah Arendt. De voor de hand liggende reden was dat de NAVO werd opgericht terwijl de lidstaten nog steeds heersten over koloniale rijken in het Zuiden. Zozeer zelfs dat het naoorlogse koloniale fascistische regime van Portugal zelf een van de oprichters van de NAVO was. Toen de wereld het tijdperk van dekolonisatie inging, concentreerde de Atlantische ideologie zich op de oppositie tegen het Sovjet-communisme zonder haar oppositie tegen het fascisme op te geven. Maar het beperkte dat laatste bijna tot het nazisme en de genocide op de Europese Joden die het pleegde. Op die manier kon de Atlantische ideologie claimen dat ze de waarden van politieke vrijheid en democratie van het historische liberalisme vertegenwoordigde, terwijl ze die waarden in het Zuiden vertrapte en nog steeds vertrapt.

We hebben nu een historisch keerpunt bereikt. De liberale claim die de NAVO als masker droeg is gevallen, net nu die claim een nieuw hoogtepunt had bereikt met het verzet van het bondgenootschap tegen de Russische invasie in Oekraïne en zijn claim om liberale waarden te vertegenwoordigen tegen het neofascistische bewind van Vladimir Poetin. Die laatste bewering werd gedaan ondanks de opkomst van het neofascisme binnen de gelederen van de NAVO zelf en het aan de macht komen ervan in sommige van haar lidstaten, waaronder de Verenigde Staten onder het presidentschap van Donald Trump. Atlantisch-liberalen bleven niettemin het antitotalitarisme, met inbegrip van verzet tegen fascisme en neofascisme, gebruiken als basis van hun eigen ideologie, waarbij ze hun strijd afschilderden als een moderne versie van de strijd van het (imperialistische) liberalisme tegen het fascisme in de jaren 1930, die plaatsvond in verschillende landen van het Mondiale Noorden.

Nu is het liberale masker van de Atlantische ideologie definitief gevallen door de solidariteit en samenspanning van haar leiders met een Israëlische staat die wordt geregeerd door neofascistische en neonazistische facties van de zionistische kolonialistische beweging. Een staat die in de Gazastrook de gruwelijkste opzettelijke genocide-oorlog voert door een geïndustrialiseerde staat sinds de nazi-genocide, samen met de voortdurende misdadige mishandelingen van het Palestijnse volk op de Westelijke Jordaanoever en in Israëlische gevangenissen. Hiermee wordt een gewelddadige racistische vijandigheid jegens de Palestijnen onthuld, die worden gedegradeerd tot ‘ondermenselijke wezens’ (Untermenschen) zoals de nazi's deden met de Joden.

In het licht van die positie van de Atlantische liberalen heeft hun liberale claim van verzet tegen de Russische invasie in Oekraïne elke geloofwaardigheid verloren. Ook hun liberale claim van verzet tegen fascisme en genocide en andere pijlers van de ideologie, geformuleerd door hun voorgangers en in 1945 vastgelegd in het Handvest van de Verenigde Naties, is waardeloos geworden. De grote paradox in deze historische verschuiving is dat de Atlantische liberalen hun bezorgdheid over de Joodse slachtoffers van het nazisme gebruiken als voorwendsel om hun standpunt te rechtvaardigen. Ze trekken uit de geschiedenis van de strijd tegen het nazisme een les die doordrenkt is van racistische koloniale logica. Hierbij verkiezen ze solidariteit met degenen die beweren alle Joden te vertegenwoordigen en die de Atlantische liberalen zijn gaan beschouwen als deel van hun 'witte' wereld, zelfs als ze zelf misdadige daders van genocide zijn geworden, boven solidariteit met hun niet-'witte' slachtoffers.

Hannah Arendt's theorie over de oorsprong van het totalitarisme is dus correct gebleken: een anti-totalitarisme dat alleen antisemitische vijandigheid tegenover Joden als de wortel van het kwaad ziet en de koloniale erfenis negeert die niet minder gruwelijk is dan de misdaden van het nazisme, is gedoemd te mislukken, ontsierd door het onvermogen om het witte supremacistische complex te overwinnen dat de leiding had over de grootste misdaden van de moderne tijd, waaronder de uitroeiing van de Europese Joden door de nazi's, die de Joden zagen als niet-witte indringers in hun 'leefruimte' (Lebensraum) van het witte Noord-Europa.

Dit artikel stond op Al-Quds al-Arabi. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.