Met een gek in het Witte Huis zijn alle voorwendselen weggevallen en heerst er weer rauwe macht. Handelsoorlogen, enorme bezuinigingen op hulp, expliciete eisen om Groenland te annexeren en Gaza te ontvolken – elke nieuwe dag brengt weer een nieuwe crisis voort die internationaal erkende collectieve- en individuele rechten op losse schroeven zet en de mondiale instellingen ondermijnt die er zogenaamd zijn om ze te verdedigen. Is dit echt de wereld waar we op hoopten toen we de hypocrisie van het Westen bekritiseerden? Zal internationalistisch links deze nieuwe stand van zaken eenvoudigweg accepteren?

Onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne, zo gewenst door veel commentatoren, lijken nu dichterbij dan ooit – ook al heeft Oekraïne op dit moment weinig in te brengen. Wat voor soort deal bereiden de grootmachten voor ons voor? Een herenakkoord om de Russische president Vladimir Poetin een stuk van ons land te geven en een veto over onze toekomst in een ruil met de Amerikaanse president Donald Trump die 50 procent van onze natuurlijke rijkdommen krijgt? Natuurlijk is er in dergelijke gesprekken ook geen ruimte voor de pleidooien van de Russische anti-oorlogsoppositie. Maar wie geeft er om nuance als er 'vrede' op tafel ligt?

Een wapenstilstand kan voor Oekraïne heel goed nodig zijn om op adem te komen. De langdurige oorlog heeft ons niet sterker gemaakt en dat geldt nog meer voor links, dat ternauwernood heeft overleefd. Maar om te voorkomen dat we tijd verspillen voordat een mogelijke nieuwe ronde van gevechten hervat wordt – in Oekraïne of op grotere schaal – moeten we de nieuwe omgeving nuchter beoordelen en de knelpunten identificeren. Morele oproepen werken alleen als je iemand schaamte kunt laten voelen, en dat is duidelijk niet meer het geval. Een geloofwaardig links antwoord moet geworteld zijn in de realiteit, inspelen op materiële omstandigheden en politieke openingen benutten, in plaats van vast te houden aan eeuwige waarheden.

De instabiliteit neemt toe en als gevolg daarvan worden kleinere naties steeds kwetsbaarder – vooral als strategische locaties, hulpbronnen of handelsroutes op het spel staan. Als het om defensie gaat, moet de aanpak van links zich daarom niet richten op het uitbuiten en verspreiden van angst, maar eerder op hoe we kunnen voorkomen dat we een gemakkelijke prooi worden voor imperialistische roofdieren. Daarom zijn er een aantal belangrijke punten die we in gedachten moeten houden als het om veiligheid gaat.

Ten eerste, aandringen op het hebben van de middelen om jezelf te verdedigen is niet oorlogszuchtig. Zonder dat betekent diplomatie niet veel meer dan smeken om genade. In plaats van zich in een luchtbel te verschuilen, moet links actief meebeslissen over hoe wapens worden aangeschaft, geproduceerd, gedistribueerd en gebruikt. Dat kan niet worden overgelaten aan lobbyisten, oligarchen, wapenhandelaren en buitenlandse mogendheden.

Ten tweede is crisisparaatheid een belangrijke troef. In een oorlog, natuurramp of zelfs revolutie bepalen degenen die het best georganiseerd zijn en weten wat ze moeten doen, de uitkomst. Sprekend vanuit onze eigen bittere ervaring: links, dat grotendeels beperkt is gebleven tot veilige ruimten in universiteiten, ngo's of sociale media, is buitenspel gezet. In crisissituaties zijn praktische vaardigheden, doortastendheid, toegang tot nuttige sociale netwerken en het vermogen om middelen te mobiliseren onmisbaar. In Oekraïne was het maar al te vaak rechts dat die vaardigheden kon bieden.

Ten derde is sociale infrastructuur cruciaal voor veerkracht. Zoals duidelijk is geworden in Oekraïne, heeft een land in oorlog functionerende spoorwegen, ziekenhuizen en energiesystemen nodig, evenals een adequaat woningbestand en gekwalificeerd personeel om dat alles te runnen. Wat in vredestijd onbetrouwbaar is, zal zeker falen zodra er een crisis uitbreekt. Het verzwakken van sociale investeringen onder het mom van defensie of bezuinigingen, en het versoepelen van staatscontroles en coördinatie omwille van de vrije concurrentie, zijn sabotagedaden en moeten als zodanig aan de kaak worden gesteld. Hoe eerder individuele stemmen zich bundelen tot één luide stem, hoe groter de kans dat we die kwesties op de agenda kunnen zetten en daarmee de neoliberalen goed kunnen bestrijden.

Ten vierde, welke munitie we ook tot onze beschikking hebben, oorlogen worden uiteindelijk uitgevochten door mensen. Een sterke militaire verdediging is afhankelijk van de deelname en bereidheid van het volk, die geen van beide permanent zijn. Geen enkele hoeveelheid dwang kan instemming volledig vervangen. Het volstaat om het verhaal van de door de Fransen getrainde Anne of Kyiv brigade [die werd ontbonden vanwege massale desertie] in herinnering te roepen. Een op dienstplicht gebaseerd leger met een grote reservemacht is niet de enige betaalbare en realistische manier om zelfbeschikking te garanderen. Maar het is belangrijk om te begrijpen dat dat een structurele afhankelijkheid creëert, waardoor de legitimiteit van acties moet worden gewaarborgd en het vertrouwen van de mensen moet worden gewonnen.

Ten slotte kan niemand alleen overleven. Het bundelen van middelen, het delen van kennis, het benutten van schaalvoordelen en zelfs het sluiten van een gemeenschappelijke defensieovereenkomst kunnen allemaal bijdragen aan wederzijdse veiligheid en kosten besparen. Hoewel samenwerking cruciaal is voor landen, is het nog belangrijker op het niveau van de basis, waar solidariteit en gezamenlijke inspanningen essentieel zijn voor het effectief organiseren op wereldschaal en het leveren van resultaten. Gewoon naar elkaar luisteren en elkaar begrijpen zou een belangrijke eerste stap zijn.

Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat links, in plaats van te proberen de besluitvorming te beïnvloeden, toenemende frustraties zou moeten identificeren, versterken en kanaliseren in de richting van systemische ondermijning. Maar zelfs als we de kansen van links om te winnen in deze chaos als goed beschouwen, tenzij de wereldwijde situatie drastisch verandert, zullen soortgelijke vragen over het garanderen van veiligheid en vrede blijven opduiken.

De heersende elites worden geconfronteerd met een dreigende legitimiteitscrisis door hun onvermogen om te reageren op een groeiend aantal externe bedreigingen en de opkomst van extreemrechtse krachten in eigen land – die beide het resultaat zijn van de neoliberale wending die die elites hebben georkestreerd. Die kwetsbaarheid biedt een opening die links kan aangrijpen om het debat opnieuw vorm te geven en om tenminste enkele van onze belangrijkste eisen te winnen.

Door nu snel en vastberaden te handelen kunnen we de vrede een kans geven. Zelfs daar waar instorting dreigt, kan links zich het beste positioneren door zich nu aan te sluiten bij de strijd om de machtsmiddelen van de arbeidersklasse te versterken, in plaats van te wachten tot de enige overgebleven optie ondergronds verzet tegen een fascistische dictatuur is, of die nu van binnenuit komt of van buitenaf wordt opgelegd.

Dit artikel stond op Links. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.